Эдийн засаг » www.Choibalsan.mn

НАСТАНГУУДАА ХҮҮЛДЭГ БИШ, ХАРИН ХАЛАМЖИЛДАГ “ХҮҮТЭЙ” БОЛЪЁ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

НАСТАНГУУДАА ХҮҮЛДЭГ БИШ, ХАРИН ХАЛАМЖИЛДАГ “ХҮҮТЭЙ” БОЛЪЁ

Author: munkhbat on Өнөөдөр, 01:22 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Өндөр настангууд ихэнх нь буюу 80 гаруй хувь нь тэтгэврийн зээлтэй байдаг гэх судалгаа бий. Тэтгэврийн зээлээ хэдэн жил, сараар нь авсан хөгшүүл бэлэн мөнгөний боломж байхгүй хүүхдүүдийнхээ гарыг харж амьдардаг гэхэд хилсдэхгүй болов уу. Тэтгэврийн зээл аваад юунд зарцуулсан бэ гэж асуухаар нөгөө л Цагаансар, хүүхдүүдийнхээ сургалтын төлбөр болон хүүхдүүдийнхээ "шахаасаар" хэрэгцээнд нь нэмэр болох үүднээс зээл авсан гэх.

Дөрвөн хөгшинтэй тэтгэвэр болон тэтгэврийн зээлийн талаар асууж тодруулахад гурав нь зээлтэй, тэтгэвэр гэж авч мэддэггүй шүү дээ гэв.

Өндөр настан Д.Оюунтунгалаг "Тэтгэвэрт гараад гурван жил болсон. Хүүхдийн байгууллагад 30 гаруй жил ажилласан хэрнээ миний тэтгэвэр 250 мянгаар тогтоогдсон. Харин энэ онд 27 мянган төгрөг нэмэгдсэн. Тэр мөнгө нэмэгдэхээс өмнө би гурван жилээр тэтгэврийн зээл авчихсан. Байшин барих гээд зээл авсан. Тэтгэврийн зээлийн хүүгийн талаар сайн ойлголт байхгүй ээ. Хүү гэж авдаг юмуу. Одоо тэтгэврийн зээлийнхээ зөрүү болгож 27 мянган төгрөгөө сард авчихдаг юм” гэлээ.

Өндөр настан Л.Бавуу "Би ганц хүүтэй хүн. Миний хүүгийн эхнэр хүнд өвчтэй гээд гадаад руу эмчилгээнд яваад удаж байна. Хүүдээ нэмэр тус болох үүднээс 2019 он хүртэл тэтгэврийн зээл авчихсан. Тэр болтол үхэх эрхгүй. Амьдрахын эрхэнд таксинд явдаг юм. Тэтгэврийн тухайд би 300 гаргаж авдаг юмаа. Зээлийн хүү буурлаа л гээд телевизээр яриад байдаг юм билээ. Мань мэтийн амьдралд ямар нэмэр тустай мэдэхгүй шүү дээ ах нь. Тэтгэвэрээ барьцаалсан хүн. Банкныхан намайг үхэж болохгүй шүү гэдэг юм. Өрөнд орчихгүйн тулд үхэх эрхгүй л явж байна даа” гэв.

Өндөр настан Д.Дүгэрмаа "Би малчин хүн. Тэтгэвэрт гараад долоон жил болж байна. Малчид их бага тогтоогддог юм билээ. Би одоо нэмэгдэлтэйгээ 280 авдаг шүү. Олон ам бүл тэжээдэг болохоор хоёр хөгшиний тэтгэвэрийн мөнгө амьдралд хүрэлцэхгүй ээ. Манай хөгшин Цагаансараар тэтгэврийн зээл авсан. Сая би үргэлжлүүлээд авчихлаа, оюутан хүүхэдтэй, энэ жил сургуулиа төгсөнө. Мөнгө төгрөг хэрэгтэй байна гээд байхаар нь намар 9 сар хүртэл зээлчихлээ. Харин зөрүү болгож 50 мянган төгрөг авч байхаар банктайгаа ярилцаж тохиролцсон” гэлээ.

Өндөр настан Балжинням "Миний хувьд сая нэгдүгээр сард тэтгэвэртээ гарлаа. Насаараа мал малласан хүндээ. Тэтгэврийн доод хэмжээгээр тогтоолгосон. Эрэгтэйчүүдийн хувьд тэтгэврийн нас өндөр байна. Тэтгэврийн насаа хүлээсээр байгаад үхэх юмуу, хаашаа юм бэ. Төрийн хишгийг хүртэж чадахгүй нөгөө ертөнц рүү явбал үнэхээр харамсалтай. Тиймээс төр засаг нь бодлогоо уян хатан болгож насыг нь цаашлуулах биш наашлуулах нь зүйтэй. Одоогоор сар бүр тэтгэвэрээ авч байна. Тэгээд л хүүхдүүд зээл авахуулчихгүй бол сар сардаа авах нь амар юм байна. Тэтгэврийн зээлийн хүүг 12 хувь болгосон гээ биздээ. Одоо дахин бууруулах боломжтой гэж ярьдаг билээ. Тэрийг холбогдох газрууд нь анхаарвал бидэнд аштай юу даа” гэлээ. Гэх мэтээр тэтгэврийн зээлийнхээ "боол” болчихсон хөгшид олон байна. Нөгөө талаар тэтгэврийн зээл дарамт ч гэж ярих юм.

Тэгвэл Монгол шиг төр нь банктайгаа нийлж байгаад тэтгэврийн хэдэн хөгшдөө өндөр хүүгээр хүүлж суудаг улс гэж дэлхийд байхгүй. Тэтгэврийн зээлийн хүүг 12% болголоо гээд хэвлэл мэдээлэлийн хэрэгслээр гавьяа байгуулсан мэт ярьж бичсэн. Энэ өмнө нь байсан 18 хувь харьцуулахад сайжирсан үзүүлэлт байх, гэхдээ улс орондоо хийдгээ хийгээд гавьяаныхаа амралтанд сууж байгаа хүмүүсийнхээ тэтгэврийн мөнгийг дэлхийд байхгүй өндөр хүүгээр хүүлж байгааг яагаад ч зөвтгөх боломжгүй. Үүнийг засаж залруулах учиртай. Дахин хэлэхэд "тэтгэврийн зээл" гэдэг нь төрийн оролцоотой хийсэн санхүүгийн маш том луйвар гэх. Үүнийг тайлбарлахад,

1-т, Тэтгэвэр гэдгээ бид зөв ойлгох учиртай. Энэ бол хэн нэгнээс эсвэл улсаас зүгээр авч буй мөнгө биш юм. Улстөрчдийн босгож гийгүүлсэн ч мөнгө биш. Харин олон жилийн турш өөрийнхөө шударга хөдөлмөрийн хүрээнд төлсөн нийгмийн даатгалын шимтгэлээ буцааж авч буй хэлбэр юм. Өөрөөр хэлбэр өөрийнхөө төлсөн мөнгийг өөрөө буцаан авч буй гэсэн үг. Өөрийнхөө мөнгийг өөрөө авахдаа дэлхийд байхгүй өндөр хүү төлдөг схемийг манайхан л бодож олж чадна. Хүүлэгч эдийн засаг гэж үүнийг хэлээд байгаа юм.

2-т, Тэтгэврийн сан гэдэг нь сул чөлөөтэй мөнгө маш ихээр эргэлддэг талбар. Бусад улсын хувьд бол хөрөнгийн зах зээлийнх нь хамгийн том хөрөнгө оруулагч байдаг. Иргэдийн оруулсан шимтгэлийг өсгөж үржүүлэхийн тулд тэтгэврийн санд хуримтлуулсан хөрөнгийг өндөр өгөөжтэй компаниудын бонд, хувьцаанд хөрөнгө оруулдаг. Ингэж л тэтгэврийн сан зөв ажилладаг. Харамсалтай нь Монголд тэтгэврийн сангийн чөлөөт үлдэгдлийг хэдэн банкууд арын хаалгаар хүүгүй шахам авдаг. Ингэхээр тэтгэврийн сан хэрхэн өсөж үржих билээ. Тэтгэврийн сангийн үлдэгдлийг арилжааны банкуудад бага хүүтэйгээр байршуулдаг явдлыг зогсоох ёстой. Энд хамгийн том гажуудал, авлига хээл хахуулийн асуудал яригддаг.

3-т, Монголын нөхцөлд тэтгэврийн зээл гэж угаасаа байх ёсгүй юм, одоохондоо. Өнөөдрийн байдлаар олгогдож буй тэтгэврийн мөнгө нь угаасаа овоож оцойсон их мөнгө биш. Өдөр тутмын хоол хүнс, ойр зуурын хэрэглээнд таарсан, заримдаа бараг хүрэхгүй шахуу. Гэтэл тэтгэврийн зээл авч буй хөгшчүүд маань ихэвчлэн хүүхдүүдийнхээ шахаасаар хэдэн жилийнхээ тэтгэврийг урьдчилаад авчихна. Түүнийг нь хүүхдүүд нь сургалтын төлбөр, байрны урьдчилгаа, бизнестээ хэрэглэнэ. Гэтэл нөгөө хөгшчүүд маань сар бүр авч хэрэглэх ёстой мөнгөө "алдчихаар" ёстой нэг насны эцэст гуйлгачингийн амьдралыг биеэрээ мэдэрнэ. Харин ч тэтгэврийн зээл гэдэг зүйл байхгүй байсан бол хөгшчүүд маань санаа амар сар бүр орлоготойгоо үлдэх боломжтой гэсэн үг.

Эцэст нь хэлэхэд тэтгэврийн сангийн шинэчлэлийг яаралтай хийх цаг нь болжээ. Тэтгэврийн сангийн үлдэгдлийг улстөрчид банкуудтай нийлж тоншдог биш харин нийт эдийн засгийнхаа эргэлдэх хүч болгон ашиглах цаг нь болжээ. Алийн болгон буруу замаар будаа тээх гэсэн юм бэ. Хөгшчүүдээ хүүлдэг биш харин халамжилдаг төрийн тогтолцоог бий болгох хэрэгтэй байна.

О.Сайхан
Оллоо.mn

More 9 0

Category: Онцлох мэдээ, Эдийн засаг

Удахгүй хөдлөх том төслүүд

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Удахгүй хөдлөх том төслүүд

Author: saikhnaa on 2018/04/19, 05:34 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Монгол Улсын Засгийн газраас "Дулааны гуравдугаар цахилгаан станц”-ыг 250 МВт-аар, "Чойбалсангийн дулааны цахилгаан станц”-ыг 50 МВт-аар, "Дарханы дулааны цахилгаан станц”-ыг 35 МВт-аар, "Эрдэнэтийн дулааны цахилгаан станц”-ыг 35 МВт-аар тус тус нэмэгдүүлэхээр холбогдох шийдвэрүүдийг гаргаж, Багануурын 700 МВт-ын дулааны цахилгаан станц, Тавантолгойн 450 МВт-ын дулааны цахилгаан станцуудыг тус тус барихаар төлөвлөн зохион байгуулалтын арга хэмжээ авч ажиллаж байгаа талаар Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх эрчим хүчний салбарынхантай уулзахдаа мэдэгдсэн билээ.

Цаашилбал, Цахиурт Овоогийн төмрийн хүдрийн уулын баяжуулах, Дулаан хар уулын холимог металлын уулын баяжуулах, Ширэн Овоогийн төмрийн хүдрийн уулын баяжуулах, Хар Овоогийн уулын баяжуулах зэрэг төслүүдэд анхаарч байгаагаа Засгийн газрын тэргүүн хэллээ. Уул уурхайн сайд Д.Сумъяабазар эдийн засгийн энэ хүндрэлтэй үед том төслүүдээ хөдөлгөнө, хөдөлгөж байж хүнд байдлаас гарна гэдгээ ярилцлагадаа дурдлаа. Иймд та бүхэнд удахгүй хөдлөх том төслүүдийн мэдээллийг хүргэж байна.

НЕФТЬ БОЛОВСРУУЛАХ ҮЙЛДВЭР

Дорноговь аймгийн Алтан Ширээ суманд Нефть боловсруулах үйлдвэр барих ажлыг эхлүүлэхээр Засгийн газар шийдвэрлээд байгаа. Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх энэ талаар "Алтан Ширээ сумын нутаг дахь 150 га талбайг улсын тусгай хэрэгцээнд авна. Тус талбай нь Сайншандаас 20 км зайтай. Энэ оны хоёрдугаар улиралд бүтээн байгуулалтын ажлууд эхлэх болно” хэмээн эрсхэн мэдэгдээд буй.

Шатахууны бүрэн хараат байдлаас гарах энэ бүтээн байгуулалтын хүрээнд Сайншандаас Нефть боловсруулах үйлдвэр хүртэлх 20 км урттай салаа төмөр зам, хүнд даацын тусгай зориулалтын авто зам, Эрчим хүч дамжуулах шугамын ажил тус тус хийгдэнэ.
Яг одоо Нефть боловсруулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ боловсруулалтын шатандаа явна. "ТЭЗҮ хүлээн авсны дараа тодорхой шийдлүүд гарна” гэж Уул уурхайн сайд Д.Сумъяабазар саяхан мэдээлсэн.

ТАВАН ТОЛГОЙН ЦАХИЛГААН СТАНЦ

Таван толгойн цахилгаан станцын төсөл олон жил дуншиж байна. Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх энэ талаар "Тавантолгойн 450 Мвт-ын цахилгаан станц барих төслийн хүрээнд хийгдэх цахилгаан худалдах, худалдан авах гэрээний хэлэлцээр удаашралтай байна” гэж сануулсан.

Тус цахилгаан станцын хүчин чадал нь 450мгвт. Харин Оюутолгойн цахилгаан эрчим хүчний хэрэгцээ 280мгвт. Энэхүү ирээдүйтэй төсөл тойрсон хамгийн сүүлийн үеийн үйл явдал нь Засгийн газрын зүгээс Өмнөд бүсийн эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллах гэрээг 2018 оны 2 сарын 16-нд цуцалсан нь юм. Уг нь тус батлагдсан гэрээгээр Засгийн газар Тавантолгойн нүүрсний бүлэг ордод түшиглэн бие даасан Тавантолгойн цахилгаан станцыг шинээр барьж, "Оюу толгой” нь станцын эзэмшигч бус, эрчим хүчний худалдан авагч байхаар заасан байсан юм.

Засгийн газраас гэрээг нэгэнт цуцалсан учир Оюутолгой компани энэхүү төслөө өөрсдөө удирдана гэдгээ бараг хэлчихсэн. Энэ тухайгаа "Өмнөд бүсийн эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллах гэрээ цуцлагдсанаар "Оюу толгой” ХХК дөрвөн жилийн дотор эрчим хүчний өөр хувилбарыг сонгон хэрэгжүүлэх ажил эхэлж буй бөгөөд энэ хүрээнд уурхайн талбайд цахилгаан станц барих хувилбарыг авч үзэх боломжтой” хэмээн албан ёсны сайтдаа мэдэгдээд буй.

ЭРДЭНЭТ-ОВООТЫН ТӨМӨР ЗАМ

Эрдэнэт-Овоотын төмөр зам нь ОХУ, БНХАУ, Монгол гурван улсын хамтарсан "Эдийн засгийн коридор”, БНХАУ-ын "Нэг бүс–нэг зам” хөтөлбөрүүдэд багтсан мега төсөл юм. Гурван улсын хамтарсан 32 төслөөс манай талаас удахгүй хөдлөх боломжтой ганц төсөл нь гэж хэлж болно.

Эдийн засгийн хойд коридорын энэхүү төмөр зам Курагино-Кызыл-Цагаантолгой-Арц суурь-Овоот-Эрдэнэт-Салхит-Замын-Үүд-Эрээн-Улаанцав-Жанчхүү-Бээжин-Тьянжин чиглэлд тавигдана. Эрдэнэт-Овоотын төмөр зам ашиглалтад орсноор Монголын тээврийн зардал буурч, Улаанбаатар төмөр замын ачаа тээврийн хэмжээ одоо жилд 20 сая тонн байгаа бол 40 сая тонн болж хоёр дахин нэмэгдэнэ. Төслийн өртөг 1.3 тэрбум ам.доллар.

Төмөр замын бүтээн байгуулалтад 1,000 гаруй хүн гар бие оролцож, бүтээн босгосны дараа 650 төмөр замчин байнгын ажлын байраар хангагдана. Уурхайг барьж байгуулахад 1500 хүн гар бие оролцож, олборлолт эхэлснээр 812 ажлын байр шинээр бий болно.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар энэхүү төслийг бүхий л талаар дэмжиж байгаа бөгөөд Зам тээвэр, хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэ энэ оны 1 сарын 19-нд компанийн төлөөлөлтэй уулзаад 2018 оны намар гэхэд бэлтгэл ажил болон хөрөнгө оруулалтыг бүрэн шийдэж, 2019 оны хавраас бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлэх саналыг тавьж, хамтран ажиллахаар болоод байгаа.

ГАЦУУРТЫН ОРД

Монгол Улсын Засгийн газар, "Сентерра гоулд Монголия” ХХК-ийн хооронд хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулах хэлэлцээр одоогоос арван жилийн өмнө буюу 2008 онд хийсэн боловч одоог хүртэл эцэслээгүй "бэлэн төсөл” хэмээгддэг Гацууртын орд ашиглалтад ороогүй л байна.

Тус компани нөөц хийгээд ТЭЗҮ-гийн тодотголоо 2017 оны сүүлээр шинэчилж дууссан. Шинэчлэхэд төслийн IRR буюу өгөөжийн доод түвшин ердөө 9.3 хувь гарсан. Үүнээс улбаалаад Гацууртын төслийг Монгол компанид зарахаар болж байна гэсэн цуу яриа гарсан боловч, компанийн зүгээс "Одоогоор тус төслийг зарах сонирхол байхгүй байгаа” хэмээн албан ёсоор мэдэгдээд байна. Өгөөжийн доод түвшин бага гарсантай холбоотой "Сентерра гоулд” компанийн зүгээс одоогийн мөрдөгдөж буй Хөрөнгө оруулалтын хуулийн хүрээнд төслийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх ямар боломжууд байгааг эрэлхийлэх шаардлагатай болоод байгаа.

"Сентерра гоулд Монголия” ХХК-ийн толгой компани болох "Сентерра гоулд” ХХК-ийн 2018 оны үйл ажиллагааны үндсэн чиглэлд Гацууртын орд бага тусгагдсан, Турк улс дахь "Oksut project” хэмээх алтны ирээдүйтэй төсөлдөө ихээхэн найдлага тавьж байгаа гэсэн мэдээлэл байна.

Бэлтгэсэн Д.Төв

Эх сурвалж: IKON.MN

Линк: http://ikon.mn/n/19qe

More 34 0

Category: Нийгэм , Эдийн засаг

НООЛУУР 105-110 МЯНГАН ТӨГРӨГНИЙ ХАНШТАЙ БАЙНА

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

НООЛУУР 105-110 МЯНГАН ТӨГРӨГНИЙ ХАНШТАЙ БАЙНА

Author: saikhnaa on 2018/04/12, 04:02 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Хөдөө аж ахуйн биржээс энэ онд ноолуурын үнэ нэг кг нь 100 мянган төгрөгт хүрэх болов уу гэсэн таамаглалыг дэвшүүлж байсан. Мөн ноолуурыг өмнөд хөршийн биржид гарган арилжаалснаар үнэ өсөх нөхцөл бүрдэнэ гэж мэдээлсэн юм. Тэгвэл 1 кг ноолуурын үнэ 90-105 мянган төгрөг байна. Малчид ямаагаа самнах их ажилдаа орж, ноолуурын чанараас шалтгаалж, ханш нь аймаг бүрт харилцан адилгүйгээр хэлбэлзэж байна. Тодруулбал, өчигдрийн байдлаар ноолуур дараах ханшийг заажээ. Үүнд:

Улаанбаатар хотод 1 кг ноолуур 90,000-105,000 төгрөг
Хэнтийд 100,000-105,000
Булган аймаг 100,000-102,000
Төв аймаг 100,000-101,000
Дундговь аймаг 92,000-97,000
Өмнөговь аймаг 90,000-95,000
Дорноговь аймаг 92,000-96,000
Сүхбаатар аймаг 100,000-103,000
Хөвсгөл аймаг 100,000-104,000
Архангай аймаг 103,000
Өвөрхангайд 100,000-102,000 төгрөгийн үнэд хүрчээ.

Монгол Улсын ямаан сүргийн тоо толгой БНХАУ-аас 6 дахин цөөн, үйлдвэрлэлийн хүчин чадал, зориулалтын агуулах дутагдалтай байдаг ч дэлхийн түүхий ноолуурын зах зээлийн 40%-ийг дангаараа бүрдүүлж байна. Монгол ноолуур чанарын хувьд дэлхийд тэргүүлдэг боловч дотооддоо бэлтгэсэн ноолуурынхаа 85 орчим хувийг анхан шатны боловсруулалт хийн экспортод гаргадаг. Ноолуураа дотооддоо авч үлдэх, эцсийн шатанд нэмүү өртөг шингээн үйлдвэрлэж экспортлохын тулд тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл, эргэлтийн хөрөнгийн хөрөнгө оруулалт ихээхэн шаардлагатай байдаг. Тиймээс Засгийн газрын зүгээс Ноолуур хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр болсон юм. Хөтөлбөр дөрвөн жилийн хугацаанд хэрэгжинэ. Эргэлтийн хөрөнгийн зээл хоёр хүртэл жилийн хугацаатай, жилдээ 12 хувьтай байхаар тооцжээ.

Тодруулж хэлбэл, зөвхөн самнах үйлдвэрлэл явуулдаг бол хугацаа 6-8 сар, ээрэх, сүлжих буюу бүр эцсийн бүтээгдэхүүн хийж байгаа үйлдвэрүүдэд шатлалаас нь хамаараад 2 хүртэл жилийн хугацаатай зээл олгох аж.

Цаашид эдийн засгийн нөхцөл байдал, төсөв мөнгөний бодлогоос шалтгаалан хүү буурах боломжтой. Ноолуурын үйлдвэрүүдэд зээл олгоход барьцаа хөрөнгийн дутагдалын асуудал гарч ирдэг. Барьцаа хөрөнгө дутагдалтай аж ахуйн нэгжүүд хөдөө аж ахуйн давхар даатгал болон даатгалын компаниудаар дутаж байгаа хөрөнгө дээр даатгал хийлгүүлээд санхүүжилт олгох боломжийг Монгол Улсын Хөгжлийн банк судалж байгаа аж. Мөн цуглуулсан ноолуурыг нь тодорхой үнэлгээгээр байрьцаалах асуудлыг яам, үйлдвэрлэл эрхлэгчтэй санал солилцож судалж байна.

More 63 0

Category: Нийгэм , Эдийн засаг

Дундаж цалин 1 сая буюу хоосон тоон статистикт ходоод цадах уу?

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Дундаж цалин 1 сая буюу хоосон тоон статистикт ходоод цадах уу?

Author: munkhbat on 2018/03/14, 01:45 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Үндэсний статистикийн хорооноос өчигдөр Монгол улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлыг танилцуулахдаа дундаж цалингийн хэмжээг ч танилцуулсан. Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөгч 38.5 мянган аж ахуйн нэгжид ажилладаг 613.9 мянган иргэний цалинг үндэслэж дундаж цалинг тооцоолж гаргасан гэнэ.

Уг тооцоогоор бол монголчуудын дундаж цалин 1 сая 38 мянга 900 төгрөг бөгөөд дундаж цалингийн хэмжээ 2016 онтой харьцуулахад 96 мянган төгрөгөөр нэмэгдсэн гэнэ. Цалингийн хэмжээг хүйсийн байдлаар авч үзжээ. Ингэхэд:

-Эрэгтэйчүүдийн дундаж цалин 1 148 000 700

-Эмэгтэйчүүдийн дундаж цалин 1 929 600 аж.

Тэгвэл энэ мэдээллийг зургаан сарын өмнөх буюу 2017 оны наймдугаар сарын нэгдсэн танилцуулгатай харьцуулж үзье.

Тэр үед сарын дундаж цалин 2017 оны хоёрдугаар улирлын байдлаар 966.6 мянган төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 78.6 (8.9%) мянган төгрөгөөр, өмнөх улирлаас 7.5 (0.8%) мянган төгрөгөөр нэмэгдсэн гэж байлаа.

Энэ зургаан сарын хугацаанд багш нар цалингаа нэмүүлэх гээд ажил хаяхдаа тулж, улмаар бага сага нэмүүлсэн. Гэлээ гээд багш нарын дундаж цалин төдийгүй төрийн албан хаагчдын цалингийн дундаж 600 мянга орчим хэвээрээ л байгаа.

Гэтэл Статистикийн хорооныхон уул уурхай, олборлолтын салбарынхны цалинг бусадтай нь нэгтгэн ийм өндөр тоо гаргаж байгаа нь юуных вэ?

Уг нь боловсрол, эрүүл мэнд, хуулийн байгууллагынхны цалинг ядаж 1 саяд хүргэж байж тэднээс ажлын чанар нэхэх ёстой ч дундаж цалин өнөөдөр 600 орчимтой л байна.

Гэтэл хамгийн гол эмч, багш нарын цалингийн дундаж үзүүлэлт ийм байхад нийт дундаж яагаад ч 1 саяд хүрэх боломжгүй. Тийм атал хоосон тоогоор ходоод цатгаж байгаа Үндэсний статистикийн хорооныхон гайхмаар.

И.Болд

GEREG.MN

More 65 0

Category: Мэдээ мэдээлэл, Эдийн засаг

Ч.Хүрэлбаатар: Татварын хуулийг багцаар нь шинэчилнэ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Ч.Хүрэлбаатар: Татварын хуулийг багцаар нь шинэчилнэ

Author: tonshuul on 2018/03/06, 02:05 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Д.ОЮУНЧИМЭГ

Татварын багц хуулийн шинэчлэлийн талаар Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар болон албаны бусад хүмүүс МҮХАҮТ-д өчигдөр бизнесийнхэнтэй уулзаж, хэлэлцүүлэг өрнүүлэв. Сангийн сайдын танилцуулснаар энэ жил татварын гурван хуульд шинэчлэл хийж НӨАТ-ын тухай хууль болон холбогдох 20 гаруй хуульд өөрчлөлт оруулах аж. Ийнхүү өөрчлөлт оруулж, шинэчилснээр бизнесээ дэмжих, ойлгомжгүй зарим заалтыг цэгцлэхэд гол зорилго оршиж буй талаар тэрээр тайлбарлав.

Нөгөөтэйгүүр хуульд орж байгаа нэг чухал өөрчлөлт нь татвар төлөгчийн эрх ашгийг хамгаалах явдал гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, үндэслэл нь нотлогдохгүй том дүнтэй татварын акт тавигдаж, дараа нь шүүхээр явдаг. Эцэст нь аж ахуйн нэгжийн талд шийдвэр нь гардаг. Энэ тохиолдолд үндэслэлгүй акт тавьсан татварын байцаагч хариуцлага хүлээдэггүй байсныг өөрчлөхөөр татварын хуулийн шинэчлэлд тусгасан байна.

ХУУЛИЙН ШИНЭЧЛЭЛЭЭР ТАТВАРЫГ НЭМЭХГҮЙ ГЭВ

Татварын хуулийн хэлэлцүүлэгт бизнесийнхэн идэвхтэй оролцлоо. Хуулийн төсөлтэй танилцсан тул зарим нэг зүйлийг зайлшгүй анхаарч тэдний санал бодлыг тусгаж өгөхийг Ерөнхий сайд болон Сангийн сайдаас аминчлан гуйж байв. Энэ үеэр Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх "Монгол Улсын Засгийн газраас бизнесийн орчныг ээлтэй болгох, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих зорилгоор татварын багц хуулийн өөрчлөлтийг боловсруулан танилцуулж байна. Бид бизнес эрхлэхэд ээлтэй, ажлын байр бий болгоход чиглэсэн, тэгш шударга татварын орчныг бүрдүүлэхийг зорьж байгаа. Энэ хүрээнд бид шударгаар бизнес эрхлэгч, сайн татвар төлөгчийг дэмжин татварын зардлыг нь бууруулах болно. Харин төлвөл зохих татвараас зайлсхийдэг, шударга бусаар өрсөлддөг этгээдүүдтэй хатуу тэмцэх зарчмыг баримтална” гэв. Мөн тэрээр хийж бүтээх эрмэлзэлтэй, түүнийхээ төлөө зүтгэж байгаа хэнийг ч болов төрийн аливаа хууль бус дарамт шахалтаас өмгөөлнө гэдгээ илэрхийллээ.

Хуулийн төсөлд жилийн борлуулалтын орлого нь 1.5 тэрбум төгрөгөөс бага жижиг, дунд бизнес эрхлэгч аж ахуйн нэгжийн төсөвт төлсөн орлогын албан татварын 90 хувийг салбар харгалзахгүй буцаан олгохоор тусгажээ.

Түүнчлэн бичил, жижиг бизнес эрхлэгч иргэн, аж ахуйн нэгжийн татварыг хялбаршуулсан горимоор ногдуулж, тайлагнах боломжийг олгон, татвар төлөхтэй холбоотой зардлыг бууруулах аж. Улмаар жилийн борлуулалтын орлого нь 50 сая төгрөг хүртэлх аж ахуйн нэгж, иргэн өөрөө хүсвэл борлуулалтын орлогын нэг хувиар албан татвар төлж, жилд нэг удаа хялбаршуулсан татварын тайлан гаргах сонголтыг олгохоор хуульд тусгаснаа албаныхаа тайлбарлалаа.

Мөн энэ удаагийн татварын хуулийн шинэчлэлээр татвар нэмэхгүй гэдэг амлалтаа биелүүлж, харин ч зарим нэр төрлийн татварыг бууруулна гэв.

ТАТВАРЫН ХУУЛИЙН ШИНЭЧЛЭЛ ЗАЙЛШГҮЙ ШААРДЛАГАТАЙ

https://www.polit.mn/wordpress/wp-content/uploads/2018/03/3-6-6-200x133.jpg 200w, https://www.polit.mn/wordpress/wp-content/uploads/2018/03/3-6-6-300x200.jpg 300w, https://www.polit.mn/wordpress/wp-content/uploads/2018/03/3-6-6-270x180.jpg 270w" sizes="(max-width: 645px) 100vw, 645px" style="border-width: 0px; border-style: initial; box-sizing: border-box; margin: 0px auto; padding: 0px; font-variant-numeric: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-stretch: inherit; line-height: inherit; vertical-align: baseline; max-width: 98%; height: auto; display: block;" />

Инфляцийн өсөлт зэргээс шалтгаалан жижиг, дунд бизнесийнхний жилийн орлого гурван тэрбум давах боломжтой. Тэгэхээр үүнийг их хэмжээний ашиг олж байгаа мэтээр харж өндөр татвар ногдуулах нь хэтэрхий өрөөсгөл гэдгийг бизнесийнхэн сануулав.

Өнгөрсөн жилүүдэд тулгарсан эдийн засгийн хүндрэл, бизнесийн орчны таагүй байдлын улмаас олон компани үйл ажиллагаагаа зогсоосон. Тодруулбал, өнгөрсөн оны гуравдугаар улирлын байдлаар татварын албанд тайлангаа ирүүлсэн компаниудын 50 орчим хувь нь "Х” тайлан, 20 гаруй хувь нь алдагдалтай тайлан гаргаснаас харвал бизнес эрхлэгч, татвар төлөгчид санхүүгийн хүндрэлтэй нөхцөл байдал нь үргэлжилсэн хэвээр байгааг эдийн засагчид сануулав. Тэгэхээр бизнесийн орчныг сайжруулах зайлшгүй шаардлага байгаа юм. МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгч Б.Лхагважав "Бизнес эрхлэх, хувийн өмчтэй болох, ажлын байр бий болгох эрхийг татварын хуульд тусгасан байдаг. Тиймээс үүнийг хамгаалсан татварын систем ажиллах ёстой. Өмнөх систем нь төрийн өмчийг хамгаалдаг байсан. Одоогийн хуулийн шинэчлэл аль, аль талаа хамгаалсан зүйл заалт орж ирснээрээ онцлог. Зах зээлд шилжсэнээс хойш аж ахуйн нэгж ажиллаад байгаа боловч татварын орлого нуугдсан байсныг Ил тод байдлын тухай хуулиар ил болгосон. Энэ нь процессоос шалтгаалж байгаа учраас татварын хуульд өөрчлөлт оруулан процессийг тодорхой болгож нэг дүрмээр тоглох боломжийг бүрдүүлэх учиртай” гэв. Татварын шинэчлэл маш чухал гэдгийг эдийн засагчид болоод бизнесийнхэн хэлж байна. Тухайлбал, Монгол Улсын Хөгжлийн банк гаднаас хөрөнгийн эх үүсвэр татаж түүгээрээ бизнесийнхний хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн төсөл хөтөлбөрийг санхүүжүүлдэг. Өмнө нь давхар татвараас шалтгаалан гаднаас авсан зээлд 20 хувийн татвар төлдөг байсан аж. Харин татварын хуулийн шинэчлэлээр энэ дүн буурч 10 хувь болж байгаа тухай Хөгжлийн банкны тэргүүн дэд захирал Ч.Энхбат хэллээ. Ингэснээр аж ахуйн нэгжид олгох зээлийн хүү буурах боломж бүрдэж байгааг тэрээр онцлов.

ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬТАЙ УЯЛДУУЛАХЫГ САНУУЛАВ

Татварын хуулийн багц шинэчлэлийн төслөөс харвал зарим зүйлийг орхигдуулсан байна хэмээн бизнес эрхлэгчид хэллээ. Гэхдээ хэлэлцүүлэг хийж байгаагынхаа хэрээр эдгээрийг нөхөх, бизнесийнхний санал бодлыг тусгах боломж бүрдэж байгааг сайшааж байв. Тодруулбал, үйлдвэрлэл эрхэлдэг компаниудын тухайд алдагдлын зардлыг татвар ногдох зардлаас хасахгүй бол хүндрэл учруулдагийг бизнесийнхэн ярьж байна. Мөн хөрөнгийн элэгдлийн зардлыг тооцохгүй байгаа нь шударга биш гэдгийг тэд учирлаж байна. Тухайлбал, "Жүр үр” компанийн дэд захирал Б.Мөнхзул "Хөрөнгийг дахин үнэлүүлсний дараа татвар тооцдог. Гэтэл дахин үнэлэгдсэн хэсгийн элэгдлийг огт тооцохгүй байгаа нь шударга бус гэж боддог. Үнэхээр татвар ногдуулах гэж байгаа бол элэгдлийг хасч тооцох хэрэгтэй. Мөн татварын багц хуулийг Жижиг, дунд үйлдвэрийн хуультай уялдуулах учиртай шүү” хэмээхэд бизнесийнхэн дэмжиж буйгаа илэрхийллээ.

Энэ үеэр татварыг шатлалтай ногдуулах босгыг гурван тэрбумаас өндөр болгохыг хэлэлцүүлэгт оролцсон бизнесийнхэн хэлж байна. Учир нь манай улс зах зээлийн нийгэмд шилжин хувийн бизнес эрхэлснээс хойш 30 орчим жил болж байгаа. Энэ хугацаанд олон зүйл хувьсан өөрчлөгдөхийн хэрээр төгрөгийн ханш суларч бараа бүтээгдэхүүний үнэ өссөөр байна. Цаашилбал инфляцийн өсөлт зэргээс шалтгаалан жижиг, дунд бизнесийнхний жилийн орлого гурван тэрбум давах боломжтой. Тэгэхээр үүнийг их хэмжээний ашиг олж байгаа мэтээр харж өндөр татвар ногдуулах нь хэтэрхий өрөөсгөл гэдгийг бизнесийнхэн сануулав. Ийнхүү бизнесийнхэн санал, бодлоо илэрхийлэн зарим зүйлийг албаныхаас тодруулж байлаа. Хэлэлцүүлгийн төгсгөлд татварын багц хуулийн шинэчлэлийг хаврын чуулганаар яаралтай хэлэлцүүлэн батлахын сацуу тэдний хэлж байгаа санал, шүүмжлэлийг тусган амьдралд ойр хууль батлахыг хүслээ.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ” сонин

More 65 0

Category: Эдийн засаг

Үнэт цаасны зах зээлийн үнэлгээ түүхэн амжилт тогтоолоо

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Үнэт цаасны зах зээлийн үнэлгээ түүхэн амжилт тогтоолоо

Author: tonshuul on 2018/02/28, 01:34 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Хөрөнгийн зах зээлийг илэрхийлэгч гол үзүүлэлт нь үнэт цаасны арилжаа байдаг. Тэгвэл манай улсын Хөрөнгийн биржид үнэт цаасны хоёрдогч зах зээлийн арилжаа 1995 оноос эхэлжээ. Тухайн үед 470 гаруй компанийн зах зээлийн нийт үнэлгээ 11.6 тэрбум төгрөг байлаа. Харин өнгөрсөн онд хөрөнгийн зах зээлийн нийт үнэлгээ 2.4 их наяд төгрөгт хүрч, 2016 оныхоос 65.9 хувиар өсч түүхэндээ хамгийн өндөр төвшинд хүрчээ. Үүнийг Санхүүгийн зохицуулах хорооноос банкнаас бусад санхүүгийн салбарын 2017 оны жилийн эцсийн тайланг танилцуулахдаа мэдээлэв.

Тус хорооны Судалгаа, эрсдэлийн шинжилгээний хэлтсийн дарга Н.Хүдэрчулууны мэдээлснээр, даатгалын салбарын нийт хөрөнгө 244.7 тэрбум төгрөг болж өнгөрсөн оны мөн үеэс 17.4 хувиар өсчээ. Нийт хураамжийн орлого 26.1, нөхөн төлбөр 31.9 хувиар өсч, цэвэр ашиг өнгөрсөн жилийнхээс 15.7 хувиар нэмэгдсэн байна. Банк бус санхүүгийн салбарын хувьд нийт хөрөнгийн хэмжээ өнгөрсөн онд 969.2 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь ДНБ-ий 3.6 хувьтай тэнцүү болжээ.

ББСБ-уудын хувь нийлүүлсэн хөрөнгийг нэмэгдүүлсний дүнд зээлийн нийлүүлэлт өсч, зээлийн сарын жигнэсэн дундаж хүү дөрвөн хувиас буурч, 3.4-д хүрчээ. Хадгаламж, зээлийн хоршооны гишүүдийн тоо 55.624 болж, энэ салбарын нийт хөрөнгийн хэмжээ 153.1 тэрбум төгрөгт хүрсэн бөгөөд нийт цэвэр ашиг 5.5 тэрбум болжээ. Энэ нь 2012 оноос хойшхи хамгийн өндөр өсөлт бөгөөд салбарын нийт зээл 105.2 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь сүүлийн есөн жилийн хугацаан дахь хамгийн өндөр дүн аж.

Б.ЛХАГВАСҮРЭН: САНХҮҮГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ 25 ХУВИЙН ӨСӨЛТТЭЙ ГАРСАН

Санхүүгийн зохицуулах хорооны Үнэт цаасны газрын дарга Б.ЛХАГВАСҮРЭНГЭЭС дараах зүйлийг тодрууллаа.

-Санхүүгийн зохицуулах хороо хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэхийн тулд хэрхэн ажиллах байна вэ?

-Санхүүгийн зохицуулах хороо эрхлэх асуудлынхаа хүрээнд 20 орчим хууль, 170 гаруй дүрэм, журмыг үнэт цаас, даатгал, банк бус санхүүгийн болон хадгаламж, зээлийн хоршооны салбарт хэрэгжүүлж ажилладаг. Зах зээлийн хөгжлийн чиг хандлага, шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нэр төрөл, төрөлжилттэй холбоотойгоор зах зээлийн зохицуулалт, дүрэм журмыг сайжруулах, эрх зүйн шинэтгэлийн бодлого, орчинд нийцүүлэх, уялдуулах ажлыг хийж байна.

-Санхүүгийн зах зээлийн үнэлгээ өнгөрсөн онд хэдэн хувиар өссөн бэ?

-Үнэт цаас, даатгал, банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж зээлийн хоршоо гэсэн дөрвөн салбарын статистик үзүүлэлтээс харахад 2017 онд санхүүгийн зах зээл 25 хувийн өсөлттэй гарсан. Өнгөрсөн онд үнэт цаасны нийт арилжаа 860.8 тэрбум төгрөгт хүрсэн бөгөөд хувьцааны арилжаа 78.1 тэрбум, Засгийн газрын үнэт цаасны арилжаа 772.5 тэрбум, компанийн бондын арилжаа 10.2 тэрбум төгрөг байсан. Монголын хөрөнгийн биржийн "ТОП-20” индекс болон "MSE-ALL” индекс өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 66.5-33.1 хувиар өссөн. Тайлант хугацаанд хөрөнгийн зах зээлд нийт 52 үнэт цаасны компани болон Хорооны үнэт цаасны бүртгэлд бүртгэлтэй 300 хувьцаат компани үйл ажиллагаа явуулж байна. Засгийн газрын үнэт цаасны анхдагч зах зээлийн арилжаагаар 6.7 сая ширхэг үнэт цаасыг 630.2 тэрбум төгрөгөөр, хоёрдогч зах зээлийн арилжаагаар 1.4 сая ширхэгийг 142.3 тэрбум төгрөгөөр арилжсан.

-Үнэт цаасны зах зээлийн үнэлгээ 65.9 хувиар өсч, түүхэн амжилт тогтооход голлон нөлөөлсөн хүчин зүйл нь юу байв?

-Үнэлгээ өндөр дүнтэй гарахад үндэсний томоохон компаниуд бонд гаргаж, нэгдэж нийлсэн процесс болон гарааны бизнесийн хоёр компани IPO гарган, улсын болон хувийн биржүүд арилжаа хийж эхэлсэн нь нөлөөллөө. 2011 онд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж, эдийн засгийн өсөлт 7.5 хувьтай байхад хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ 2.1 их наяд байсан. Харин өнгөрсөн онд гадаадын хөрөнгө оруулалтгүй байхад зах зээлийн үнэлгээ 2.4 их наяд төгрөгт хүрч өслөө. Тэгэхээр Монгол Улс дотоод нөөц боломжоо ашиглаад хөрөнгийн зах зээл дээр нөөцийн хуваарилалтыг зохистой хийж чадвал бидэнд ихээхэн боломж байгааг харуулж байна.

-Цаашдаа хөрөнгийн зах зээл хэрхэн хөгжинө гэж харж байна вэ?

-Хөрөнгийн зах зээлийн үндсэн бүтээгдэхүүн болох хувьцаа, бондын арилжаа он гарсаар улам эрчимжих төлөвтэй байна. Өмнөх жилийн өсөлтөө өөд нь татах жил бол 2018 он. Компаниуд эхнээсээ нэгж хувьцаандаа хэчнээн төгрөгийн ногдол ашиг тараахаа урьдчилан мэдэгдэж эхэллээ. Үүнтэй зэрэгцээд өрөөл бусад нь хөрөнгө босгохоо зарлаж, бэлтгэл ажилдаа орчихсон байна. Хөрөнгийн зах зээл бол төсөлтэй хүнийг хөрөнгө оруулагчидтай холбодог дэд бүтэц. Энэ талбарт сүүлийн 27 жилийн хугацаанд 20 гаруйхан компани IPO хийсэн. Чамлах үзүүлэлт боловч чансаа ахиж байгааг дуулгая. Энэ онд биржийн лангуун дээр хэд хэдэн бүтээгдэхүүн шинээр нэмэгдэх гэж байна. Тухайлбал, хувьцаагаа гаргахаар ажиллаж буй "Лэндмн” ББСБ хэд хоногийн өмнө эрхээ авсан бол "Монгол базальт” компани олон нийтэд хувьцаагаа санал болгохоо албан бусаар мэдэгдсэн. Мөн 2018 он гараад банк бус санхүүгийн байгууллага хувьцаагаа гаргалаа. Энэ нь ББСБ Монголд анх удаа хувьцаа гаргаж байгаагаараа онцлог юм. Уламжлалт санхүүгийн тогтолцооноос гадна цаашдаа финтек буюу технологи хосолсон компаниуд илүү үр дүнтэй ажиллана гэж найдаж байна.

Б.МӨНХ-ЭРДЭНЭ UNEN

More 82 0

Category: Эдийн засаг

Банкууд "Хуримлах" уу, төсвөөс дахин хөрөнгөжүүлэхийг хүлээх үү

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Банкууд "Хуримлах" уу, төсвөөс дахин хөрөнгөжүүлэхийг хүлээх үү

Author: tonshuul on 2018/02/28, 00:51 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Монголбанкны ерөнхийлөгчийн 2017 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн А-276 тоот тушаалаар банкны хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн доод хэмжээг 2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөс 100 тэрбум төгрөг болгож тогтоохоор шийдвэрлэсэн.

Банкны хувь нийлүүлсэн өөрийн хөрөнгийг 100 тэрбум болгож өсгөснөөр системийн хэмжээнд нийт өөрийн хөрөнгийн хэмжээ 3.3 их наяд төгрөг байгаа нь 2013 онтой харьцуулахад хоёр дахин өссөн үзүүлэлт болж байна. Гэвч банкны системийн актив, татан төвлөрүүлсэн хөрөнгийн өсөлттэй харьцуулахад банкны хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгө нь банкны үйл ажиллагааны өсөлтөөс хоцорч байгаа гэж Монголбанк онцолжээ.

Өмнө нь 2011 онд банкны хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн доод хэмжээг 16 тэрбум төгрөгөөр тогтоосон нь ийнхүү зургаа дахин өсөөд байгаа бөгөөд үр дүнд нь банкны эрсдэл даах чадварыг нэмэгдүүлэн томоохон зээлдэгчийн санхүүгийн хэрэгцээг тухайн банк бие даан санхүүжүүлэх боломжийг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй болсон гэж мэргэжилтнүүд дүгнэж байна.

Монголбанкны Хяналт шалгалтын газрын дарга Н.Батсайханы хэлснээр бол "Активын чанарын үнэлгээнд хийсэн шалгалтын дүнгээр ойролцоогоор ДНБ-ий хоёр орчим хувьтай тэнцэх өөрийн хөрөнгийн дутагдалтай, өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний үзүүлэлт 13,7 хувьтай, төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадвар 45 хувьтай” гарчээ. Шалгалтын дүнд ОУВС-ийн хөтөлбөр хэрэгжиж дуустал банкны салбар эрүүл үйл ажиллагаа явуулах ёстой гэсэн шаардлагыг банкуудад тавьсан бөгөөд ирэх гуравдугаар сард багтаан банкууд бизнес төлөвлөгөө болон өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх төлөвлөгөөгөө Монголбанкинд ирүүлэхээр болжээ.

Хэдийгээр банкууд эсэн мэнд байгаа гэдэг дохиог төв банк өгч байгаа боловч шалгалтын цаана тийм ч сэтгэл хангалуун үлдэхээргүй асуудал хоцорсон гэдгийг зарим эх сурвалж хэлж байна. Тэдгээрт есөн сарын хугацаанд зөв "оношилгоо, эмчилгээ” хийж илаарьшихыг ерөөх нь зүйтэй биз ээ.

Эргэн санахад, одоогоос 12 жилийн өмнө буюу 2006 оны гуравдугаар сард банкны хувь нийлүүлсэн хөрөнгийг дөрвөн тэрбум төгрөг байсныг найман тэрбум болгох шийдвэр гарсан. Дараа нь долоон жилийн өмнө буюу 2011 оны наадмын өмнөхөн Монголбанкны ерөнхийлөгчийн тушаал гарч арилжааны банкуудын эздийг хөрөнгийн хэмжээгээ нэмэгдүүлэх, хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн доод хэмжээг 2013 оны тавдугаар сарын 1-ний өдөр гэхэд 16 тэрбум болгохоор шийдвэрлэснийг 2011 оны долоодугаар сарын 20-ны өдөр "зарлаж” байв. Энэ нь өмнөхөөсөө мөн л хоёр дахин нэмэгдүүлсэн дүн байлаа.

Үүний дараа Монголбанкны ерөнхийлөгчийн 2015 оны дөрөвдүгээр сарын 1-ний өдрийн А-58 тоот тушаалаар арилжааны банкуудын хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн хэмжээг 50 тэрбум төгрөг §айхаар шинэчлэн тогтоосон. Ийнхүү анх 1991 онд 50 сая төгрөгөөр тогтоосон арилжааны банкуудын хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн хэмжээ эдүгээ 27 жилийн дотор 100 тэрбум хүртэлх босгыг давж яваа юм.

Одоогийн байдлаар манай арилжааны 13 банк энэ оны эхний сард нийлбэр дүнгээрээ 64.6 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай буюу эдийн засаг 1.3 хувиар агшиж байсан 2009 оноос хойш анх удаа үлэмж алдагдалтай ажилласан нь энэ. Гэвч арилжааны банкуудын нийт өөрийн хөрөнгө 2017 онд 217 тэрбум төгрөгөөр өссөн, эрсдэл даах чадвар нь нэмэгдсэн зэрэг нь хувь нийлүүлсэн хөрөнгө буюу дүрмийн сангийн хэмжээг нэмсний үр дүн юм.

Тэртээ 2006 оны хавар тухайн үеийн Монголын банкуудын холбооны гүйцэтгэх захирал Г.Цэрэнпүрэв өдөр тутмын сонинд "Монгол шиг зах зээл бага, хүн ам цөөтэй улсад олон банктай байх шаардлагагүй. Арилжааны 17 банк гэдэг бол томдсон тоо. Ердөө 3-5 банк байх нь зөв" гэчихсэн нь тухайн үедээ л дуулиан тарьж байв. Тэр үед ч мөн л 8 тэрбумын босго өндөрдөж байна гэсэн хэл ам дагуулж, 17 банкнаас найм нь л дээрх тогтоосон дүрмийн санг хангаж ажиллаж байв. Мөн "Интер”, "Капитрон” банкууд нэгдэж найман тэрбум төгрөгийн дүрмийн сантайгаар үйл ажиллагаагаа явуулахаар болж байлаа.

Үнэхээр эдийн засгийнхаа бодит салбар, зах зээлийн эрэлт хэрэгцээгээ тооцоод, өргөжиж томрох гэдэг утгаараа банкууд нэгдэж байвал харин ч зөв зүйтэй хэрэг гэдгийг өнөөдөр хүлээн зөвшөөрөх биз ээ. Харин тийм "нэгдэл” дотор луйвар цохиж явах вий, юун дотор юу боогоод өгчхөв, тусгай зөвшөөрлөө Монголбанкинд хүлээлгэж өгч байна уу үгүй юу гэдгийг нь сайтар хяначихвал олон банк хадгаламжаа булаалдаж зодолдохын оронд харин ч найдвартай чамбай болно. Тэгээд ч хаашдаа жам ёсоороо орж ирж таарах гадны банкуудтай ч хэл амаа ойлголцоход амар байх болов уу. тэр зөвөө гэж хэлнэ.

Харин зах зээлд үүссэн байдлыг захиргааны болон бусад ямар нэг аргаар хязгаарлах гээд байгаа явдлыг ойлгож ойшооход амаргүй ч "улс төр хийдэг” хүмүүс санасандаа хүрч "зээлийн хүүгийн доод хэмжээ” тогтоолоо гэхэд олон нийт яаж ч чадахгүй. Тиймээс бараг нэгэнтээ тэгж "захиргаадаад” хаа хүртэл явахаа үзэж хашраад авах цаг нь болсон байж мэдэх юм. Гэхдээ хохирол нь чамлахааргүй билээ. Учир нь Монголын эдийн засгийн онцлог гэж бий. Буруу арга хэрэглээд сүйрсэн жишээ нь хангалттай байна. Ямартай ч зээлийн хүүг бууруулах асуудлыг тусад нь хуулиар шийдвэрлэхээр асуудлыг нээлттэй орхилоо.

Хамгийн сүүлд авсан мэдээллээр, 2017 оны 12 сарын байдлаар арилжааны банкуудын нийт актив хөрөнгийн хэмжээ 28.7 их наяд төгрөг байгаа нь өмнө нь байгаагүй дээд хэмжээ. Энэ үзүүлэлт 2016 онд 25.3 байсан бөгөөд энэ онд ч өсөлт үргэлжилнэ гэсэн таамаглал дэвшүүлж буй. Активийн өсөлтийн бүтцийн гол өөрчлөлтийн бүтцийн шинж чанарыг харвал арилжааны банкууд дахь ТБҮЦ 2015 онд 576.9 тэрбум байсан бол 2017 онд 3.4 их наяд болж өсжээ. Нийт зээл 12.1 их наядаас 13.3 их наяд төгрөг болж өссөн байгаа юм.

Монголбанк банкуудад өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх 9 сарын хугацаа өгч, тавьсан шаардлагыг нь 2018 оны 12 дугаар сард бүрэн хангасан байхыг үүрэгдлээ. Үүний цаана ОУВС-гийн Монгол дахь Ажлын хэсгийн ахлагч Жэфф Готтл "Банкуудыг дахин хөрөнгөжүүлэх тухай хуулийн төслийг өргөн барих шаардлагатай.

Батлах ажил хүлээгдэж байна. Энэ нь олон улсын шилдэг туршлагын дагуу төсвийн хөрөнгийг ямар тохиолдолд банкуудыг дахин хөрөнгөжүүлэхэд ашиглаж болох, ашиглах шаардлагатай вэ гэдгийг тодорхой зохицуулах хууль болохыг онилсон. Энэ хуулийн төсөл хаана яваа нь тодорхойгүй, тэр тусмаа ямар тохиолдолд төсвийнхөө хөрөнгөөр банкуудаа "дахин хөрөнгөжүүлж” зузаатгах вэ гэдэг бүр ч их анхаарал татаж байна.

У.Боргилмаа

Эх сурвалж: "Өглөөний сонин"

More 64 0

Category: Эдийн засаг

ГААЛИЙН БАЙГУУЛЛАГА ЭНЭ ОНД 2.2 ИХ НАЯД ТӨГРӨГИЙН ОРЛОГО УЛСЫН ТӨСӨВТ ТӨВЛӨРҮҮЛНЭ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

ГААЛИЙН БАЙГУУЛЛАГА ЭНЭ ОНД 2.2 ИХ НАЯД ТӨГРӨГИЙН ОРЛОГО УЛСЫН ТӨСӨВТ ТӨВЛӨРҮҮЛНЭ

Author: tonshuul on 2018/02/21, 23:57 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Гаалийн байгууллага он гарсаар улсын хилээр хууль бусаар химийн бодис, донтуулагч бодис /мими/ оруулах гэсэн хууль бус үйлдлийг таслан зогсоож, холбогдох байгууллагад шалгуулахаар хүлээлгэн өгчээ.

Тус газраас авсан мэдээллээр өнгөрсөн 2017 онд гаалийнхан 2078 зөрчил илрүүлж, үүнээс 128-ыг нь эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгуулахаар шилжүүлсэн байна.

Эдгээр 128 хэрэгт холбогдуулан иргэд, аж ахуйн нэгжээс 700 сая төгрөгийн барааг саатуулах буюу хураасан үзүүлэлт байна. Мөн дээрхтэй холбоотойгоор 1.5 тэрбум төгрөгийн торгууль ногдуулж, 1.9 тэрбум төгрөгийн татвар нөхөн төлүүлсэн байна. Гаалийн байгууллага өнгөрсөн онд 1.8 их наяд төгрөгийн орлого улсын төсөвт төвлөрүүлжээ. Харин энэ онд 2.2 их наяд төгрөгийн орлого улсын төсөвт төвлөрүүлэх төлөвлөгөөтэй байгаа юм

Монгол Улсын Гаалийн ерөнхий газар БНХАУ, ОХУ-ын гаалийн байгууллагатай 2017 онд хамтын ажиллагаагаа илүү өргөжүүлсэн бөгөөд гааль дээрх хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр мэдээлэл солилцох, харилцан ажиллагаа явуулах, сургалт судалгаан дээр хамтарч ажиллах чиглэлээр түлхүү ажиллаж байна.

More 63 0

Category: Эдийн засаг

ДОРНОД АЙМАГТ АМЬЖИРГААНЫ ДООД ТҮВШИНГ 174 МЯНГАН ТӨГРӨГӨӨР ТОГТООВ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

ДОРНОД АЙМАГТ АМЬЖИРГААНЫ ДООД ТҮВШИНГ 174 МЯНГАН ТӨГРӨГӨӨР ТОГТООВ

Author: saikhnaa on 2018/02/20, 02:48 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Зүүн бүсэд амьжиргааны доод түвшинг 174 мянган төгрөгөөр тогтоолоо. Энэ нь өмнөх оноос 8300 төгрөг буюу таван хувиар нэмэгдсэн үзүүлэлт юм.
Монгол Улсын "Хүн амын амьжиргааны доод түвшинг тодорхойлох тухай” хуулийн 5 дугаар зүйлд "Хүн амын амьжиргааны доод түвшинг хэрэглээний доод хэмжээг үндэслэн Үндэсний Статистикийн хороо тодорхойлно” гэж заасны дагуу энэ онд мөрдөх Хүн амын амьжиргааны доод түвшинг ийнхүү шинэчлэн тогтоосон байна. Тодруулбал, Улаанбаатар хотын амьжиргааны доод түвшин 198600 төгрөг болж өмнөх оноос 13300 төгрөг буюу 7.2 хувиар нэмэгдсэн бол баруун бүсэд 11500 төгрөг буюу 6.9 хувь, Төвийн бүсэд 9400 төгрөг буюу 5.7 хувь, Хангайн бүсэд 9100 төгрөг буюу 5.2 хувиар нэмжээ.
Хүн амын амьжиргааны доод түвшинг хөдөлмөрийн хөлс, нийгмийн даатгалын болон нийгмийн халамжийн сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмж, халамжийн хэмжээг тогтоох, төрөөс иргэдэд эд, мөнгөний туслалцаа үзүүлэхэд жишиг үзүүлэлт болгон ашигладаг.
Хүн амын амьжиргааны шинээр тогтоосон доод түвшин нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний 72.5-82.8 хувийг, Нийгмийн даатгалын сангаас олгох бүрэн тэтгэврийн 62.1-70.9 хувийг, хувь тэнцүүлсэн тэтгэврийн 71.6-81.7 хувийг, ҮСХ-ны 2017 оны 3 дугаар улирлын цалингийн мэдээний сарын дундаж цалингийн 18.2-20.8 хувийг хангаж байна. Харин Нийгмийн халамжийн сангаас олгох халамжийн тэтгэврийн хэмжээнээс 12.3-28.1 хувиар илүү байгаа юм.
Д.Дэлгэрмаа