Маршалын булан » page 3

Фото:Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн Н. Янжмаагийн мэндэлсний 125 жилийн ой тохиож байна

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Фото:Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн Н. Янжмаагийн мэндэлсний 125 жилийн ой тохиож байна

Author: tonshuul on 2018/02/07, 00:34 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Ардын хувьсгалын их жанжин Дамдины Сүхбаатарын гэргий Төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Монголын эмэгтэйчүүдийн байгууллагын анхны удирдагчдын нэг Нэмэндэйн Янжмаа 1893 оны 2-р сарын 6-нд Их хүрээ (Одоогийн Улаанбаатар)-нд мэндэлжээ. Түүний мэндэлсэн 125 жилийн ойд зориулж Нийгмийн Ардчилал Монголын Эмэгтэйчүүдийн Холбоо /НАМЭХ/ өнөөдөр Тусгаар тогтнолын ордноо "Мөнхөд дурсагдах гавъяатан” нэртэй үзэсгэлэн болон "Эерэг өөрчлөлт” сайн үйлсийн аяныг эхлүүлээд байна.

http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/6-768x431.jpg 768w, http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/6.jpg 960w" sizes="(max-width: 582px) 100vw, 582px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/6-600x337.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto; display: block; margin: 15px auto 25px;" />

http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/7-1-768x431.jpg 768w, http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/7-1.jpg 960w" sizes="(max-width: 588px) 100vw, 588px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/7-1-600x337.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto;" />

Н.Янжмаа агсны үйл хэрэг, амьдралын замналыг харуулсан тус үзэсгэлэнгийн нээлтийн арга хэмжээнд УИХ-ын гишүүн, НАМЭХ-ны дэд ерөнхийлөгч Б.Ундармаа, МАН-ын Намын байгуулалтын газрын дарга Б.Баярбаатар, Д.Сүхбаатар, Н.Янжмаа нарын төрөл төрөгсөд болох Д.Сүхжаргалмаа, Ц.Хүрэлсүх, Сүхбаатар судлаач О.Баатар нар оролцлоо.

http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/hhh-2-768x431.jpg 768w, http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/hhh-2.jpg 960w" sizes="(max-width: 586px) 100vw, 586px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/hhh-2-600x337.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto;" />

Их жанжин Д.Сүхбаатарын гэргий гэдгээрээ ард түмэнд илүүтэй танигдсан тэрээр Монголын эмэгтэйчүүдийн байгууллагын анхны удирдагчдын нэг юм. "Н.Янжмаа нь XX зууны эхэн үеийн эмэгтэйчүүдийн эрх, эрх чөлөөний төлөө цогтой тэмцэгч байсан бөгөөд эмэгтэйчүүдийн байгууллагыг үүсгэн байгуулан хөгжүүлж, бэхжүүлж, олон улсад таниулахад үнэлж баршгүй хувь нэмэр оруулсан төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, "Мөнхөд дурсагдах гавъяатан”. Төрийн алба хашиж буй хүн өөрийгөө золиослож зүтгэдэгийн жишээ нь Н.Янжмаа гуай бөгөөд өнөө үеийн бид түүнээс үлгэр жишээ авах учиртайг гэдгийг зохион байгуулагчид онцолж байлаа.

http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/2-1.jpg 726w" sizes="(max-width: 454px) 100vw, 454px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/2-1-454x600.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto;" />

http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/3-1.jpg 539w" sizes="(max-width: 462px) 100vw, 462px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/3-1-337x600.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto;" />

http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/4.jpg 539w" sizes="(max-width: 468px) 100vw, 468px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/4-337x600.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto; display: block; margin: 15px auto 25px;" />http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/5.jpg 539w" sizes="(max-width: 471px) 100vw, 471px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/5-337x600.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto;" />

http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/8.jpg 539w" sizes="(max-width: 469px) 100vw, 469px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/8-337x600.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto; display: block; margin: 15px auto 25px;" />http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/14.jpg 539w" sizes="(max-width: 473px) 100vw, 473px" src="http://www.ugluu.mn/wp-content/uploads/2018/02/14-337x600.jpg" style="box-sizing: border-box; border-width: 0px; border-style: initial; vertical-align: middle; max-width: 100%; height: auto;" />

More 637 0

Category: Маршалын булан, Фото мэдээ

Түүх хэзээ ч түүхийрдэггүй юм

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Түүх хэзээ ч түүхийрдэггүй юм

Author: tonshuul on 2018/02/01, 02:05 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Он жил улиран өнгөрөвч огт мартагдахгүй түүхэн үйл явдал гэж байдаг. Тэр үл мартагдах түүхэн явдлын нэгээхэн хэсэг нь манай нам, ардын төрийг үндэслэн байгуулах ариун үйлсэд гойд онцгой үүрэг гавьяатайгаар оролцсон, ХХ зууны Монголын улс төрийн гарамгай зүтгэлтэн, эх оронч Д.Сүхбаатар билээ. Аймшиггүй чин зоригт аугаа их жанжин Д.Сүхбаатарын командалсан ардын журамт цэрэг 1921 оны гуравдугаар сарын 18-ны өдөр Хиагт хотыг Хятадын милитарист, гамин цэргээс чөлөөлсөн нь Монголын ард түмний зэвсэгт тэмцлийн анхны том ялалт бөгөөд энэ өдөр бол Монголын ардын армийн төрсөн өдөр мөн. Иймд өнгөрсөн онуудаас эхлэн Монголын ардын армийн төрсөн өдрийг "Монгол цэргийн өдөр” хэмээн тэмдэглэх болжээ. Д.Сүхбаатар ардын цэрэг армийн үндсийг анх тавьжээ.

Түүгээр үл барам манай намын одоогийн төв хэвлэлийг "Монголын үнэн” нэртэйгээр анхны дугаарыг Эрхүү хотноо хэвлүүлэн гаргасан билээ. Д.Сүхбаатарын санаачилгаар түүний төрсөн газарт 1923 онд анх "Улаанбулан” нэртэй ший янгуу, жүжиг тоглодог газар байгуулагдаж, энэ нь манай орны соёл, урлагийн анхны гал голомт болсон түүхтэй. Хожмоо 1924 оны наймдугаар сард Төв хорооны тогтоолоор "Ардын үлгэр жишээ клуб” болжээ. Энэхүү алтан тайзнаас Ардын жүжигчин Л.Дашдэлэг, Д.Ишдулам, Д.Ичинхорлоо, Д.Дамдинсүрэн, Т.Хандсүрэн, З.Цэндээхүү, гавьяат жүжигчин А.Цэрэндэндэв, Ё.Шаравдоо, Янжинлхам, Б.Сийлэгмаа, У.Уранчимэг, алдарт жүжигчин Лувсанжамц, Цэрэнлхүндэв зэрэг олон алдарт гавьяатан төрсөн түүхтэй. Жанжин Д.Сүхбаатарын санаачилгаар цэргийн даргын сургуулийг 1921 онд Нийслэл хүрээнд байгуулж, дунд тушаалын дарга нарыг бэлтгэх анхны төгсөлтийг 1922 онд хийж суралцагчдын тоог 150 болгон нэмэгдүүлж, 1923 онд мөн сургуулийг Цэргийн ерөнхий сургууль болгон өргөтгөсөн билээ.

1921 онд цэргийн яамны дэргэд харилцаа холбооны сургууль байгуулжээ. МАХН-ын Төв хорооны шийдвэрээр 1925 онд Д.Сүхбаатарын нэрэмжит даргын сургуулийг Улаанбаатарт 60 сурагчтай байгуулж, Барон-Унгерн ба хятадын гамин цэргүүдийн Монголд орхин явсан "Дож”, "форд”, "Бикав” зэрэг цөөн тооны хэдэн машиныг нэгтгэн 1922 онд "Цэргийн авто-гарааш”-ийг анх санаачлан байгуулж авто-тээврийн үндсийг тавьж байжээ. Тэрбээр Монголын биеийн тамир спортын хөдөлгөөнийг үндэслэн байгуулагч мөн билээ. Спортын талаар гаргасан түүний 30-р тогтоол байдаг. Энэ тогтоол одоо манай спортын удирдах байгууллагуудын яаманд өлгөөтэй байгаа. Мөн жанжны санаачилгаар Монголын ардын армид анхны "Хүн эмнэлэг ариун цэврийн хороо” байгуулах тухай тогтоол гарсан билээ. Жанжин Д.Сүхбаатар бол цэгц, шулуун шударга, алсын хараа сайтай, улс орон, ард түмэн, намдаа чин үнэнч зүтгэлтэн байсныг нь түүнтэй хамран зүтгэж явсан олон нөхдийнх нь дурсамж дуртгалууд тод харуулдаг.

Д.Сүхбаатарын өөрийнх нь бичсэн захидал, гаргасан тогтоол, тушаал, бусад баримт бичгээс нь түүний улс төрийн үзэл бодол нь ил харагддаг. Түүний "Монгол Улсаа тэгш журамт, баян хүчирхэг болгох” хүсэл тэмүүлэл, үзэл баримтлал өнөө ч хуучраагүй төдийгүй энэ цагийн улстөрчдийн баримтлах зарчим мөн билээ. Зуун дамжих энэхүү тэмүүллийг жанжин Д.Сүхбаатар монгол хүн бүрийн зүрх сэтгэлд тухайн үед гүн шингээсний хүчинд Монгол Улс тусгаар тогтносон бүрэн эрхт улс болон Азийн цээжинд мандсан түүхтэй. Жанжин Д.Сүхбаатар "Миний бие Монголын ард түмэнд эрх чөлөө олгох үйл хэрэгт, оролцохдоо амь, биеэ үрэгдүүлэхийг үл хайхран зүтгэнэ” гэсэн тангаргийн үгийг хэлсэн юм. Орчин цагийнхан Монгол Улс хэзээд л ийм амар амгалан, энх тунх оршиж байсан мэтээр сэтгэж, өнгөрсөн түүхийн үнэнийг умартах нь их болжээ. Тэр тусмаа жанжин Д.Сүхбаатарын үйл хэргийг дурсах төдийхэн болсон нь харамсалтай. Зүй нь энэхүү түүхэн баатрын байгуулсан гавьяаг үр хойчийнхоо ой тоонд суутал магтан дурсч, өнөөдрийн гэрэл гэгээт амьдралын үндсийг тавьсан эрхэм хэмээн онцлон өвлүүлж байх ёстойсон.

Түүх хэзээ ч түүхийрдэггүй жамтай. Өнгөрсөн түүхээ умартагчид бол ойд төөрсөн сармагчин лугаа адил хэмээн мэргэдийн хэлсэн үгийг энд эшлэхийг хүслээ.

О.Баатар

More 952 0

Category: Маршалын булан, Мэдээ мэдээлэл

“МОНГОЛЫН СТАЛИН” МАРШАЛЛ Х.ЧОЙБАЛСАНГИЙН ТУХАЙ ТҮҮХЭН ХОВОР БАРИМТУУД

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

“МОНГОЛЫН СТАЛИН” МАРШАЛЛ Х.ЧОЙБАЛСАНГИЙН ТУХАЙ ТҮҮХЭН ХОВОР БАРИМТУУД

Author: tonshuul on 2017/12/04, 01:01 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Цаг цагийн аяст сайн, муу янз бүрээр дуудуулж явсан Монгол Улсын Ерөнхий сайд, маршал Х.Чойбалсангийн тухай түүхэн сонирхолтой баримтыг хүргэж байна.

1. Х.Чойбалсан 1941 онд гэхэд Ардын хувьсгалын анхны долоогоос цор ганцаараа амьд үлдсэн юм.

2. 1930-аад оны эхээр Х.Чойбалсан "Лхүмбийн хэрэг”-т сэжиглэгдэн Москва руу ачигдсан байдаг. Тэнд очоод нэлээн хэдэн сар сураггүй болсон юм. Тэгснээ гэнэт гарч ирээд Москвад тухайн үеийн Дотодын хамгаалах газрын дарга байсан Гиваапил, Бадрах нарыг өөрийн биеэр байцаасан баримт Оросын архиваас олджээ.

3. Гиваапилын байцаалтын протокол дотор "Х.Чойбалсан, та ноднин энд, миний адил Лхүмбийн хэрэгт холбогдоод сууж байсан биздээ..” ярьсан нь мэдүүлэгт үлджээ.

4. Х.Чойбалсан нэр дээрээ олон тооны "Газ” суудлын автомашиныг ОХУ-аас оруулж ирсэн байдаг

5. Х.Чойбалсан Улаанбаатар хүртэлх төмөр замыг тавиулах, Мах комбинаттай болох, Цементийн завод байгуулах, гэхчлэн улс орны нийгэм эдийн засагт дорвитой бүтээн байгуулалт хийж өгөхийг Сталинаас гуйсан юм. Энэ үеэр Сталин Молтов нарын зүгээр "Малаа 200 саяд хүргэ” гэсэн захиас өгч, 1940 онд монголчууд 30 мянган тонн тэмээний ноос, мянган тонн хонины ноос, мянган тонн тэмээний ноос, ноолуур бэлтэх даалгавар авсан байдаг.

6. 1945 оны чөлөөлөх дайн дууссаны дараа Оросын дотоодын цэргийн төмөр замын ангиудыг оруулж Монголд төмөр замын ажлыг цаг алдалгүй эхлүүлсэн нь маш онцгой. Үүгээрээр тэрбээр улсынхаа энх цагийг бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлсэн билээ.

7.Сталины зүгээс Х.Чойлбалсанг долдугаар сарын 4-нд Москвад дуудаж, угтаж авахдаа хүндэт харуул жагсаан бүх томчууд нь тосч, олон улсад тэрбээр Монгол Улсын удирдагчийг хүлээн авч харагдсан нь дэлхийд Монголыг зөв, бие даасан харуулах үнэ цэнэтэй үйл хэрэг болжээ.

8. 1945 оны чөлөөлөх дайнд Х.Чойбалсан Монголын 21 мянган залууг армид элсүүлэн дайнд оруулж, хятадыг японы түрэмгийлэгчдээс чөлөөлөх үйл хэрэгт оролцсон нь тусгаар улс гэдгээ их хятадад харуулж чадсан онцгой хэрэг болсон юм.

9. 1945 оны зургадугаар срад Сталин Хятадын талд Гадаад Монголын тусгаар тогтнолын ээлжит асуудлыг дахин тавихад тэр үхтэлээ айсан байдаг. Тэр Ю.Цэдэнбал шиг Оросод дагаар орох асуудлыг хэзээ ч босгож байгаагүй.

10. Х.Чойбалсан орос, монгол тогоочтой тэднээр бүхэл мах чануулж идэх дуртай, хутга барихдаа солгой, шампани дарс уудаг байжээ. Маршалын байрны цэвэрлэгч Ханд өгүүлэхдээ: "Тэрээр хөдөлж аяглахаас эхлээд хоол унд нь хүртэл жирийн биднийхтэй адил их энгийн ер нь хуучны хүн. Сүүтэй цайнд дуртай, ааруул, ээзгий цайнд хийж ууна. Шар будаатай хярамцаг хүртэл иднэ. Ясыг жигтэйхэн сайхан мөлжинө” гэж хэлсэн байдаг.

11. Х.Чойбалсангийн удирдлагад байсан тэр цаг үеийн хамгийн том, хамгийн гайхамшигтай үйл хэрэг бол 1945 оны аравдугаар сарын 20-ны өдөр "Гадаад Монгол тусгаар тогтнолынхоо төлөө байна” гэсэн ард түмний санал асуулга байв. Мэдээж Монголын ард түмний 98.4 хувь нь тусгаар тогтнолынхоо төлөө санал өгсөн юм.

updown.mn

More 999 0

Category: Маршалын булан

МУИС-ийг үндэслэн байгуулагч Х.Чойбалсангийн алдар гавьяаг мартаж болохгүй гэв

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

МУИС-ийг үндэслэн байгуулагч Х.Чойбалсангийн алдар гавьяаг мартаж болохгүй гэв

Author: magnai on 2017/10/04, 14:21 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Монголын ууган их сургууль МУИС байгуулагдаж, үндэсний дээд боловсролтой мэргэжилтэн бэлтгэж эхэлсний 75 жилийн ой энэ өдрүүдэд тохиож байна.
Ойн хүрээнд МУИС-ийг үүсгэн байгуулагч, Монголын төр нийгмийн зүтгэлтэн, БНМАУ-ын хошой баатар, маршал Х.Чойбалсангийн хөшөөнд өнөөдөр цэцэг өргөж, хүндэтгэл үзүүллээ.
Ёслолын ажиллагааг нээж тус сургуулийн захирал, доктор Я.Төмөрбаатар хэлэхдээ, "Өнөөдрөөс 75 жилийн өмнө буюу 1942 оны 10 дугаар сарын 05-ны өдөр Монголын боловсрол шинжлэх ухааны түүхэнд мартагдашгүй өдөр тохиож МУИС-ийн нээлтийн ёслолд маршал Х.Чойбалсан үг хэлж, "Дэлхийн II дайны хүнд нөхцөлд ЗХУ-ын тусламжтай Монгол Улсад анхны Их сургууль нээж байгаа явдлын түүхэн ач холбогдлыг онцлоод дээд боловсрол эзэмшихийн тулд оюутан та бүхний хичээл зүтгэл, шантрашгүй хөдөлмөр чухал болохыг зөвлөсөн байдаг. 1939-1952 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан Маршал Х.Чойбалсангийн цаг үе бол Монгол улсын түүхийн хувьд нэлээд амаргүй цаг үе байсан нь ойлгомжтой. Тэрбээр үндэсний тусгаар тогтнолоо бататган бэхжүүлэхийн тулд олон арга хэмжээ авч хэрэгжүүлсэн нь өнөөдөр сайнаар ч, саараар ч дурсагддаг. Гэхдээ эцсийн бүлэгт түүний хамгийн дээд зарчим бол Монгол Улсын тусгаар тогтнол байсан гэдгийг өнөө үеийнхэн сайн ойлгох хэрэгтэй.
Тиймээс цадиг түүхийн хуудаснаа баларшгүй мөрөө үлдээсэн МУИС-ийг үндэслэн байгуулагч, маршал Х.Чойбалсангийн алдар гавьяа сууг үеийн үед мартаж болохгүй гэдгийг онцлон тэмдэглэж байна” гэв.
Цэцэг өргөх ёслолд МУИС-ийн удирдлагууд, ахмад багш нар, төгсөгчид, оюутны төлөөлөл хүрэлцэн ирсэн байв. Мөн энэ өдөр МУИС-ийг санаачлан байгуулахад түүхэн үүрэг гүйцэтгэсэн, Монгол Улсын баатар, Маршал Ю.Цэдэнбал, Монголын төрийн зүтгэлтэн, БНМАУ-ын Ерөнхий сайд, төрийн тэргүүний алба хашиж байсан эрдэмтэн, профессор Ж.Батмөнх нарын хөшөөнд цэцэг өргөж хүндэтгэл үзүүлэв.
Дашрамд дуулгахад МУИС-ийн хичээлийн Нэгдүгээр байрны өмнөх Маршал Х.Чойбалсангийн хөшөөг уран барималч Л.Махвалын эх загвараар 1946 онд бүтээжээ.

Ж.Болор

Гэрэл зургийг Т.Чимгээ

More 786 0

Category: Маршалын булан, Онцлох мэдээ, Дорнод мэдээ

Маршал Х.Чойбалсангийн сонирхолтой гэрэл зургууд

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Маршал Х.Чойбалсангийн сонирхолтой гэрэл зургууд

Author: zulaa on 2017/09/29, 14:56 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

БНМАУ-ыг удирдаж явсан маршал Х.Чойбалсангийн ажил, амьдралын сонирхолтой агшинг харуулсан гэрэл зургуудыг толилуулж байна.

More 1394 0

Category: Маршалын булан, Онцлох мэдээ, Фото мэдээ

"АНДГАЙ" /Шүлэг/

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

"АНДГАЙ" /Шүлэг/

Author: saikhnaa on 2017/05/26, 14:42 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Санаа минь хоргодсон хилийн заагт
сэтгэлээ чилээж хоноод
Салхи яран давхиж
бодлоо би билчээж явсан
Саруул залуу насаа
эх орондоо зориулж
Сайхан бүхнийг билэгшээж
хойчдоо захиж үлдээсэн
Мэнд амрыг чинь мэдэж
эргэж буцан ирэхдээ
Мэлтийтэл тосох эх орноо харах гэж
Алсыг тольдсон нутгийнхаа өнгөнд
Аз жаргалынхаа төрхийг ширтэх гэж
Алтнаас илүү үнэр өнгөний ертөнцийг
Ахиад өмгөөлөх андгай билээ би
Атаархал шуналаас хол сэтгэх
Агуу өндөр дээдсийн үр
Ариун нандин байгаль хүн хоёрын
Амьдын заяаны тангараг билээ би
***** ****** ******
2017.05.25 Ц.Өлзийбаяр

More 2501 0

Category: Маршалын булан, Шүлэг

Ялалтын баярыг 60 сая хүний алтан амиар олж авчээ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Ялалтын баярыг 60 сая хүний алтан амиар олж авчээ

Author: magnai on 2017/05/09, 15:12 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Дэлхийн хоёрдугаар дайнд дэлхийн хүн амын 80 хувь нь татагдан орж байжээ

Баримт 1. Энэхүү дайнд 61 улс орон, дэлхийн хүн амын 80 хувь нь татагдан орж, 70 гаруй сая хүн амь үрэгдсэний ихэнх нь энгийн иргэд байсан гэж түүхэнд тэмдэглэгдэн үлджээ.

Баримт 2. Дайны нийт өртгийг 1944 оны ханшаар бодвол нэг их наяд ам.доллар болсон гэж үздэг. 1939 оны 9 сарын 1-нд Герман улс Польш руу довтолсноор эхэлсэн юм.

Баримт 3. Монгол Улс нь Дэлхийн хоёрдугаар дайн эхэлсэн эхний өдрөөс эхлэн ЗХУ-ын цорын ганц холбоотон байсан бөгөөд дайны эхний үеэс эхлэн эдийн засгаа дайны байдалд бүрэн шилжүүлсэн байна.

Баримт 4. 1942 оны эхээр хуралдсан Улсын Бага хурлын 25 дугаар чуулганаас Улаан армид танкийн цуваа бэлэглэх шийдвэр гаргасны дагуу 1942 оны хоёрдугаар сар гэхэд Монгол Улсын Засгийн газраас 2.5 сая төгрөг, 300 кг алт, 100.000 ам.долларыг ЗХУ-ын "Внешторговый” банкинд шилжүүлж байсан түүхтэй.

Баримт 5. 1942 оны 1-7 дугаар сард Монголын ард түмнээс хоёр сая төгрөгийн хандивыг сайн дураараа өргөснийг цуглуулж шилжүүлж байжээ.

Баримт 6. Тухайн үед Улаан армид хандив өргөх хөдөлгөөн Монгол Улсын бүхий л аймаг сумдад өрнөсөн юм. Монголын Засгийн газар, ард түмний хөрөнгөөр бүтсэн ТЗ-4 загварын 32 танк, Т-70 загварын 21 танк бүхий "Хувьсгалт Монгол” хэмээх танкийн бригадыг 1943 оны нэгдүгээр сарын 17-ны өдөр Монгол Улсын төрийн удирдлага Улаан армид гардуулан өгч байсан байна.

Баримт 7. Дэлхийн II дайн дууссан түүхт ялалтын баярт зориулж манай улсад Батлан хамгаалах яам болон Монгол Улс дахь ОХУ-ын Элчин сайдын яамныхан Зайсан толгой дахь дайчдын хөшөө, Маршал Г.К.Жуковын хөшөөнд цэцэг өргөдөг уламжлалтай.

Баримт 8. Ялалтын баярын 72 жилийн ойд зориулсан агаарын парад арван минут үргэлжлэх бөгөөд түүнд 100 гаруй нисэх онгоц болон нисдэг тэрэг оролцоно хэмээн ОХУ-ын Батлан хамгаалах яам мэдээллэв.

Баримт 9. Өнөөдөр Москвагийн цагаар 10:00 цагт эхлэх бөгөөд улаан талбайд 10400 цэрэг, 118 байлдааны машин, техник хэрэгсэл, 72 онгоц, нисдэг тэрэг жагсаж, парадад нэгдэнэ.

Баримт 10. Ми-28Н, Ка-52, Ми-35 нисдэг тэргүүд бүлэг бүлгээрээ цувран нисэх бөгөөд өнгөрсөн онд Оросын Агаар-сансрын хүчний зэвсэглэлд шилжсэн Ил-76МД-90А хэмээх хамгийн сүүлийн үеийн загварын цэргийн тээврийн нисэх онгоцыг анх удаа олон нийтэд үзүүлэхээр болжээ.

Ялалтын тугийг 1965 оны Ялалтын парадын үеэр анх удаа барьж жагсчээ

Баримт 11. Дайралтын туг тодорхой стандарттай байдаг. Харин ялалтын туг түүнээс өргөнөөсөө 3 см, уртаасаа 73 см-ээр бага байдаг аж.

Баримт 12. 1945 оны тавдугаар сарын 2-нд рейхстагийн дээвэр дэх 92-р минометийн хорооны "Катюша” системийн чиглүүлэгчээр ажиллаж байсан Александр Харьков тугнаас дурсгал болгон өөртөө цуулж авсан тул ялалтын туг бусад тугнаас бага хэмжээтэй болсон гэж тайлбарлах нь бий.

Баримт 13. Гэхдээ энэ хувилбар яг батлагдсан яриа биш бөгөөд яг тэр тугийг Ялалтын туг болгоно гэдгийг хэн тааж мэдэх билээ. Тухайн үед Рейхстагийн эргэн тойронд 150 орчим туг хатгасан байсан гэж бичдэг.

Баримт 14. Ялалтын тугийг 1945 оны зургадугаар сарын 20-нд Москвад авчирсан ч Улаан талбай дээр тугийг залаагүй юм. Учир нь жинхэнэ баатруудаар нь биш, өөр хүмүүсээр тугийг бариулах нь утгагүй асуудал гэж үзсэн тул маршал Жуков ялалтын тугийг парадад гаргахгүй байхаар шийдэж байжээ. Улмаар ялалтын тугийг 1965 оны Ялалтын парадын үеэр анх удаа барьж жагссан байна.

Анх удаа энэ дайныг Агуу эх орны дайн гэж "Правда” сонинд бичиж байжээ

Баримт 15. Ялалтын баяр нь Нацистуудын эсрэг үндэстэн даяараа тэмцсэн 27 сая Зөвлөлтийн иргэдийн баяр гэж үзэн Оросууд өнөөдрийг хүртэл хүндэтгэлтэйгээр тэмдэглэж байна. Энэ өдөр бол нөгөө талаараа дайнд амь үрэгдсэн хүмүүсийн ар гэрийнхэнд хүндэтгэл үзүүлж байгаа хэлбэр ажээ.

Баримт 16. Сталин ялалтын парад хийх шийдвэрийг 1945 оны тавдугаар сарын 24-нд гаргасан гэж ярьдаг

Баримт 17. 1945 оны Ялалтын парадын тухай ярихдаа зургадугаар сарын 24-нд болсон Москвагийн парадыг онцолдог. Гэтэл түүний зэрэгцээ 1945 онд өөр гурван парад болж байжээ.

Баримт 18. Москвагийн парадаас өмнө буюу 1945 оны тавдугаар сарын 4-нд Зөвлөлтийн цэргийн парад Берлин хотын Бранденбургийн хаалганы дэргэд болж байсан байна. Парадыг Берлиний цэргийн комендант, генерал Николай Берзарин хүлээн авсан байна.

Баримт 19. Мөн Холбоотны цэргийн ялалтын парадыг Георгий Жуковын шийдвэрээр 1945 оны есдүгээр сарын 7-нд Берлин хотноо хийсэн байв. Уг параданд холбоотнуудын 1000 хүнтэй нэгтгэмэл хороо болон хуягт танкийн анги нэгтгэл оролцжээ.

Баримт 20. Бас нэг ялалтын парад түүхэнд тэмдэглэгдсэн нь 1945 оны есдүгээр сарын 16-нд Харбин хотод болсон парад юм. Цэрэг, офицерүүд энэ парад дээр хээрийн дүрэмт хувцастайгаа алхсан бөгөөд их буучид, танкчид оролцож байна.

Баримт 21. Анхны ялалтын парадаас эхлээд 1949 он хүртэл Ялалтын өдрийг Зөвлөлтөд баярын өдөр хэмээн тэмдэглэж иржээ. Харин 1949-1965 онд Ялалтын өдрийг амралтын өдөр гэж үзэхээ больсон юм.

Баримт 22. Баярын өдрийг яагаад болиулсан шалтгаан өнөөдрийг хүртэл таамаг хэвээр байдаг. "Сталин фронтын дайчдаас айдаг байсан, тэдний сэтгэл зүйн синдром янз бүрийн үр дагавар гаргаж магадгүй гэж болгоомжилдог байсан” гэх яриа ч байдаг.

Баримт 23. Хэсэг хугацаанд энэ баяр "амрах эрхгүй” байсны эцэст ялалтын 20 жилийн ойгоор Леонид Брежневын санаачлагаар уг баярыг бүх нийтийн амралтын өдөртэй болгосон байна. Фронтод тулалдаж явсан, сүрлэг баяр наадамд дуртай Брежнев маршалын хувцсаа өмсөх боломжийг Ялалтын баяраас авдаг байлаа.

Баримт 24. Анх удаа энэ дайныг Агуу эх орны дайн гэж "Правда” ("Үнэн”) сонинд 1941 оны зургадугаар сарын 23-ны өдөр нэрлэж, бичсэн байдаг. Энэ нэрийг түүхэн нэршил болно гэж хэн нэгэн санаагүй биз. Тухайн үед Зөвлөлтийн сонин хэвлэлүүдэд "Ард түмний ариун дайн”, "Эх орон, ард түмний ариун дайн”, "Ялалт авчрах эх орны дайн” гэхчлэн эл дайны тухай бичдэг байлаа.

24tsag.mn

More 1164 0

Category: Маршалын булан, Онцлох мэдээ

Монгол Ардын хувьсгалт цэргийг маршал Х.Чойбалсан командалж байжээ

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Монгол Ардын хувьсгалт цэргийг маршал Х.Чойбалсан командалж байжээ

Author: saikhnaa on 2017/05/09, 14:02 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

/ Хорлоогийн Чойбалсан/ 1895-1952 Хорлоогийн Чойбалсан нь 1885 онд хуучнаар Сэцэн хан аймгийн Ачит вангийн хошууны зүүн Суваргачин отгийн хамжлага гэх газар малчин эмэгтэй Хорлоогийн 3 дах хүү болон төржээ.Түүний эцэг нь Жамц хэмээх Манжуур дахь Дагуур Монголоос цагаачилж ирсэн хүн байв. Гэвч тэр нутаг усныхан, ялангуяа хошуу тамгын газраасЖамцыг элдвээр хавчиж байсан учир Чойбалсангийн эх Хорлоотой гэр бүл болж чадалгүй, хүүгээ эхийн хэвлийд байхад орхин явсан байна. Харин хүүгээ төрсний дараа буцаж ирэн, хүүдээ Дугар гэдэг нэр өгч эхнэр хүүхэдтэйгээ хэсэг хугацаанд хамт байсан ч удалгүй буцаж яваад, эргэж ирж амжилгүй өөд болжээ.Тухайн үед ард иргэдийн дунд... "Дагуур гаралтай Жамц чинь... Дагуулах ханьтай болсон шүү Даамай амраг Хорлоо минь... Сэтгэлээ тайлах болсон шүү” хэмээн дуу гарч байсан гэдэг. Х.Чойбалсан багадаа айл айлд өргөгдөж 7 хүрсэн хойноо төрсөн эх дээрээ иргэн иржээ.Тэрээр 13 насандаа Санбээсийн хүрээнд шавилан сууж, сахил хүртэн, Чойбалсан хэмээх нэртэй болсон байна. Чойбалсан 1910 оны зун хөдөө гэртээ хариад, буцаж Санбэйсийн хүрээнд очсонгүй. Найз Гэндэн-Яринпилийн хамт Их Хүрээнд ирж, хар бор ажил хийн амьдрах болов. Чойбалсан 17 насандаа Монгол улсын Гадаад яамны байгуулсан "Орос, монгол хэл бичгийн сургуульд" тус сургуулийн багш буриад Данчиновын дэмжлэгээр орж суралцан, жилийн дараа сурлага, сахилгаараа шалгарч, 1914-1917 онд Орос улсын Эрхүү хотод бусад 8 монгол хүүхдийн хамт суралцжээ. Х.Чойбалсан 1917 оны Оросын хувьсгалын улмаас Эрхүү хотоос нутагтаа буцан ирж "Цахилгаан мэдээний түр сургууль" дүүргэсэн байна. Чойбалсан Орост болж буй үйл явдлыг нүдээр үзсэн мөн үндэсний ардчилсан үзэлтэн Бодоотой дотно нөхөрлөсөн нь түүний цаашдын хувь заяанд үндсэн эргэлт гаргав. 23 настай залуу Чойбалсан 1918 онд эх үүсвэрээ тавьсан Консулын хувьсгалт бүлгийн нэг гишүүн боллоо. Улмаар анхны долоон нөхдийн бүрэлдэхүүнд орос хэлтэй учир багтаж, Эрхүү хотноо их үйл хэргийг сэдэлцэж эхэлсэн юм. Тэрээр хувьсгалын хэрэгт идэвхийлэн оролцож, Ардын журамт цэргийн суртлыг номлогч, улмаар 1921 оны 5 сарын сүүлчээр баруун замын тусгай ангийн цэргийн захирагч, Ардын журамт цэргийн дэд жанжнаар тус тус томилогдон хүчин зүтгэжээ. Иймээс ч тухайн үед Монгол оронд үүрлэсэн оросын цагаантныг устгах үйл ажиллагааг удирдахад онцгой гавъяа байгуулсан гэж Зөвлөлт Засгийн газраас түүнийг Д.Сүхбаатар, С.Магсаржав нарын хамт 1922 онд Улаан тугийн одонгоор шагнаж байв. 1921 оны хувьсгалын дараа Х.Чойбалсан улс орноо өөрчлөх, шинэтгэх үйлсэд өөрийн хувь нэмрээ оруулж эхлэв. Юуны өмнө 1921 оны 8 сарын 25-нд МХЗЭ-ийг үүсгэн байгуулалцаж, Эвлэлийн Төв Хорооны анхны даргаар сонгогдов.1922-1931 он бол Х.Чойбалсангийн амьдралын тун ээдрээтэй хэсэг болно. Тэрээр "Бодоогийн хэрэгт" холбогдон намын орлогч гишүүн болон шийтгэгдэж, ЗХУ-д цэргийн сургуульд явсан боловч өвчний учир буцаж иржээ. Харин 1924 оны намраас 1928 он хүртэл бүх цэргийн жанжин, 1929-1930 онд Улсын Бага Хурлын дарга байж, бас Феодалын хөрөнгө хураах төв комиссыг толгойлж байв. Харин 1930 онд Х.Чойбалсан "барууны үзэлтэн” мөн архинд орсон гэх зэргээр шүүмжлэгдэж нэг хэсэг ажилгүй хүртэл байв. 1931 оны эцсээр тэрээр Мал тариалангийн яамны сайдаар томилогдож, дахин төрийн албанд гарч ирсэн байна. 1934 онд Москвад очиж жил шахам болжээ. Мөн энэ үедээ "Лхүмбийн хэрэг" гэгчид нэр холбогдож байв. Энэ Москвад өнгөрүүлсэн жил шахмын хугацаанд Чойбалсан чухам юу хийж байсан нь тун учир битүүлэг байдаг. Зарим судлаачид архины эмчилгээнд явсан байх гэж таамаглах авч олонхи нь Зөвлөлтийн тусгай албад түүнийг сэнхрүүлэн, боловсруулсан байх гэж үздэг. Учир нь түүнд 1935 оны 3 сард ЗХУ-аас суудлын 20 автомашин бэлгэнд ирж, удалгүй мөн оны эцсээр Сталины шууд санаачилга, оролцоотойгоор Ерөнхий сайдын орлогчоор томилогдов. Энэ үеэс түүний тасралтгүй өгсөх зам эхэлсэн байна. Сталин, түүний гар хөл бологчид, Коминтерн өөрсдийнхөө бодлого, үйл ажиллагааг Монголд үг дуугүй хэрэгжүүлэх хүнийг хайсаар түүнийг олсон байна. Удалгүй Чойбалсанг 1936 онд Дотоод яамны сайдаар хавсран томилов. 1930-аад оны сүүлчээр Чойбалсангийн гарт ихээхэн эрх мэдэл төвлөрч, улмаар тус улсын Засгийн газрын тэргүүн болон, Сталины зааварчилгаагаар 30 гаруй мянган хүнийг хилсээр хэлмэгдүүлжээ.Х.Чойбалсангийн толгойлсон "Онцгой бүрэн эрхт комисс" Дотоод яамнаас оруулсан нэрсийн жагсаалтаар асуудал шийддэг, зөвхөн нэг өдрийн хурлаар 129-1,278 хүнд ял оноодог байжээ. Эдгээр хүмүүс хэргийн бүрдэлгүй, өмгөөлөгчгүйгээр "Онцгой бүрэн эрхт комиссын" хурлаар шийтгэгддэг байв. 1939-1940 онд "Японы тагнуул” хувьсгалын эсэргүү хэмээн хилс хэрэгт баригдаж шийтгүүлсэн 28,451 хүнээс 73% нь буудуулсан байна. Үүнээс 36% нь нам болон төрийн албан хаагчид, цэргийн хүмүүс, ажилчин, энгийн ард, үлдсэн нь лам нар байлаа. Хэлмэгдүүлэлтийн гол шалтгаан нь Монголын геополитикийн орчинд гарсан өөрчлөлт, түүнд үндэслэсэн Оросын стратегийн сонирхол байсан боловч Чойбалсангийн хахир хатуу, хардамтгай зан авир ихээхэн нөлөөлжээ. Монгол улсын гадаад байдал хурцадсаар 1939 онд Халхын гол орчим БНМАУ болон Япон тулалдахад хүрэв. Энэ байлдаанд Монгол Ардын хувьсгалт цэргийг маршал Х.Чойбалсан командалжээ. Дөрвөн сар гаруй үргэлжилсэн Халхын голын байлдаан Монгол-Зөвлөлтийн ялалтаар төгссөн ба "Японы тагнуул”, "Хувьсгалын эсэргүү” гэсэн айдсыг монголчуудын дунд дэвэргэн, улс төрийн бурангуй хэлмэгдүүлэлтийг зөвтгөх шалтаг болов. Энэ нь хожим Чойбалсанг тахин шүтэх нэг шалтгаан болсон байна.Сталин БНМАУ-ыг Дэлхийн II дайны төгсгөлд оролцож, дорно дахинд энх тайван байдал тогтооход хувь нэмэр оруулах саналыг Чойбалсанд тавив. Холбоотны өмнө хүлээсэн үүргийнхээ дагуу ЗХУ 1945 оны 8 сарын 8-нд Японд дайн зарласан ба 2 хоногийн дараа буюу мөн сарын 10-нд БНМАУ Японд дайн зарлав. Монгол ардын арми ЗХУ-ын Өвөр Байгалийн фронтын мото механикжсан нэгтгэлийн хамт 8 сарын 11-нд улсын хилийг нэвтэрч Долоннуур, Жанчхүүгийн чиглэлээр Японы цэргийн эсрэг байлдааны ажиллагаа өрнүүлэн Хойт Хятадын зарим муж, Өвөр Монголын нутгийн чөлөөлөхөд оролцлоо. 1945 оны 9 сард Сталины шахалтанд автсан Хятад, Монголчууд БНМАУ-ын тусгаар тогтнолын төлөө саналаа өгвөл БНМАУ-д тусгаар тогтнолыг зөвшөөрч болно гэсэн саналын дагуу санал хураалт зохион байгуулав. Монголчууд 100% тусгаар тогтнолын төлөө санал өгөв. Энэхүү санал хураалтын дараа Хятад улс БНМАУ-ын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөв."Монголын бүх ард түмний дотны хайрт жолоодогч", "Хайрт эцэг" хэмээн өргөмжлөгдөж байсан Монголын төрийн зүтгэлтэн Х.Чойбалсан 1952 оны 1 сарын 26-нд таалал төгсчээ.

More 1841 0

Category: Маршалын булан, Онцлох мэдээ

Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Анхны долоогийн нэг, Маршал Х.Чойбалсан

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Анхны долоогийн нэг, Маршал Х.Чойбалсан

Author: tonshuul on 2017/04/22, 19:08 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

Чойбалсангийн намтар бол ХХ зууны эхний хагасын Монголын замнал, ялангуяа улс төрийн амьдралын тусгал юм. Энэ бол Монголын түүхэн дахь магадгүй хамгийн ээдрээт үе. Ээдрээтэй түүхийг бүтээлцсэн, басхүү хувь хувьсгалын намтар нь түүнийхээ үндэс нахиа, үр дагавар болсон хүний цадиг шастирыг улстөр-нийгмийн амьдралаас тусгайлан өгүүлэх аргагүй.

Тусгаар тогтнолоо шинэ тутам сэргээсэн Богд хаант Монгол улсын засгийн газраас ирээдүйн залуу үеэ гадаадад боловсрол эзэмшүүлэхээр шийдэж Эрхүүгийн гимназид Чойбалсан нарыг илгээснээс эхлээд Хятадын гамин цэргийн хүчирхийллээс Хаант засгаа хамгаалах үндэсний хөдөлгөөн дугуйлан, ардын хувьсгал, хүчээр тулгагдсан коммунист хүчирхийлэл, албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөгдсөн тусгаар тогтнол, Кремлийн гарт хөнөөгдсөн монгол удирдагчдийн цувааны сүүлч хүртэлхи тэр түүхийг хамт ярихаас өөр аргагүй юм. Нөгөө талаас сүм хийд, мөргөлийн газар хэсэн бадарчлах хагас хуврагын сурталтай зуйгуул эрсийн хэв шинжээс, нийгмийн амьдралыг сонирхон хуруу хушуу дүрэлцэж эхлэх үе, гэнэт засаглалын оройд гарсан ч иргэншсэн улстөрийн туршлага дутан балмагдах цаг, хүчирхэг этгээдийн бодлогын гар хөл болж хүлэгдэх тавиланг хүртэлх монгол улстөрчийн өсөлтийн ээдрээт замнал ч түүний намтраар дамжин тодроод ирнэ.

Ийм учраас эл Хорлоогийн Чойбалсан хэмээх энэ бүтээл нь Чойбалсангийн намтраар дамжуулан өгүүлэх ХХ зууны монголын эхний 50 жилийн түүх болон бичигдэх учиртай болов. Энэ номондоо ХХ зууны Монголын эхний хагасын түүхийг тэр чигээр нь багтаахыг зорилоо. Энэ үе нь монголчуудын тусгаар тогтнолынхоо төлөөх тэмцлийн баатарлаг, бас эмгэнэлт түүх юм. Энэ түүхэн үе Чойбалсан хэмээх бие хүнгүйгээр хоосон орон зай болно. Учир нь энэ түүхэн зурвас үеийн хамгийн урт хугацаанд голлон тоглогч нь Чойбалсан байсан. Ерөөс Чойбалсангүйгээр өнөөгийн бие даасан тусгаар тогтносон Монгол улсыг төсөөлөхөд нэн бэрх.

1636 онд монголчуудын өмнөд хэсэг тухайн үедээ хүчирхэгжиж байсан манж нарын мэдэлд орсон. Тэднийг Манж Чин улсад хамаарах өөрийн газар нутаг гэсэн утгатайгаар "Дотоод Монгол” гэх болжээ. Энэ үед оросууд Сибирийг колончилж, Байгал нуур орчмын уудам газрыг өөрийн болгов. Санкт-Петрбургт ч, Бээжинд ч үл хамаарах Монголын энэхүү төв хэсгийг манж болон хятадууд өөрт нь хамаагүй буюу гадны нутаг гэсэн утгаар "Гадаад Монгол” гэж нэрлэх болсон нь "Outer Мongolia”, "Вэй Монгу”, "Внешняя Монголия”, "Сото Монгору” гэх мэтчилэн хэл хэлнээ орчуулагдаж 300 шахам жилийн турш олон улсын албан нэршил болж байв. Нэршил тогтсоноос хойш 60 жилийн дараа Халх, 120 жилийн дараа Ойрд нь Манж Чин улсын вассал болсон авч энэ нэр халагдаагүй. Чойбалсан чухамхүү Хятадын ч биш, Оросын ч биш энэ Гадаад Монголыг тусгаар тогтнуулахын төлөө бүхий л ухамсарт амьдралаа зориулсан юм. Гадаад Монголын умарт хэсэг Урианхайн хязгаар буюу Тагна-Тува алдагдсан боловч юутай ч 1946 онд нэг сая таванзуун жаран дөрвөн мянган ам километр нутгаа de juri тусгаар тогтнуулж юун түрүүн хоёр хөршөөрөө, цаашлаад дэлхийн улсуудаар хүлээн зөвшөөрүүлж, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн нэр хүндтэй гишүүн болгож чадсан билээ. Өнөөгийн бие даасан тусгаар Монгол улсыг буй болгоход Богд хаан, Дамбийжаа, Намнансүрэн, Ханддорж, Цэрэнчимэд, Хайсан, Бадамдорж, Унгерн фон Штэрнбэрг, Найдан ван, Цэвээн тэргүүн, Магсаржав, Данзан, Бодоо, Ринчино, Жамсрано, Дамбадорж, Сталин, Гэндэн, Дэмид, Ворошилов, Молотов, Амар зэрэг олон түүхэн хүний оролцоо, чармайлт, зүтгэл хавсарсан ч чухамдаа Чойбалсан л эцсийн барианд хүргэсэн юм.

Нэг талаас ХХ зууны эхний хагасын түүх бичлэг болсон энэ номд "чойбалсангүй” хэсэг маш их бий. Чойбалсангийн намтрыг туурвихын тулд гол дэвсгэр нь болсон тухайн үеийн нийгэм-улс төрийн нөхцөл болон байдлыг тодотгож өгөхгүйгээр хэтэрхий өрөөсгөл, дэндүү уялдаагүй болно гэж зохиогч үзсэн юм. Чойбалсан 1934 он хүртэл Монголын удирдлагын хүрээнд үргэлж хоёрдугаар зэрэглэлд явж байжээ. Энэ үе хүртэл Монголыг Коминтерн удирдаж байсан юм. Тэдний хувьд Монгол нь коммунист туршилт тавих талбар байлаа. Гэвч энэ туршилт эмгэнэлтэйгээр төгссөөн. Ард түмэн энэ туршилтын эсрэг бослого гаргаж, улмаар иргэний дайнд хүрэв.

Ингээд 1932 оноос Монголын асуудалд бүтэл муутай Коминтернийг дахиж оролцохыг Сталин тас хориглож асуудлыг өөрөө гардахаар шийджээ. Ийнхүү Монголын асуудлыг большевик намын Улс төрийн товчооны мэдэлд шилжүүлж, товчооны гишүүн Ворошилов биечлэн хариуцах болов. Сталин Монголыг коммунист туршилтын талбар гэхээсээ ЗХУ-ыг Хятад, Японоос тусгаарлах жийргэвч бүс гэж харсан юм. Ийнхүү монголчууд туршилтын туулай байснаа больж, хүчирхэг гүрнүүдийн геополитик өрсөлдөөний хараанд өртлөө. Хорвоогийн байдал улам улмаар хурцдаж, дэлхийн дайн ойртож байсан цаг.

Сталин эхнээсээ Монголыг өөртөө нэгтгэхийг хүсээгүй. Тэнхлэгийн гүрнүүдийн гол төлөөлөгчийн нэг болох Японтой байлдаж буй Хятад нь Гадаад Монголыг өөрийн алдагдсан нутаг гэж үзэж байсан. Харин Сталины хувьд өмнө талд нь буй Хятад, дорно талд нь буй Японоос тусгаарлан жийрэглэсэн тусгаар тогтносон Монгол улс хэрэгтэй байлаа. Гэхдээ тэр шинэ хөрш нь өөрийнх нь үнэнч холбоотон төдийгүй ижил үзэл сурталтай, гарынх нь дохиогоор хөдөлдөг боол байх учиртай. Шанд нь монголчуудад тусгаар тогтнол бэлэглэнэ. Сталины энэ зорилго, энэ логикийг Монголын удирдагч Гэндэн, Амар нар ойлгосонгүй. Чухам иймээс л түүний сонголт Чойбалсан дээр туссан юм.

Чойбалсан Сталиныг ойлгосон гэхээсээ түүнд барьцаалагдсан. Үүнд түүний хувийн зан чанар ч их нөлөөлсөн юм. Тиймдээ ч гар хөлөө эргэлт буцалтгүйгээр цусан далайд гүнзгий дүржээ. Эхэндээ тэрээр үүнийг өөрийг нь басамжилсан этгээдүүдээс хариугаа авах сайхан далим гэж харж байв. Дараа нь Монголын төлөөх ариун зорилго нүгэлт үйлдлийг нь зөвтгөнө гэж итгэх болсон. Эцэст нь нүглээ ойлгож сэтгэлдээ гүн шарх авсан. Чойбалсан бол эсрэг тэсрэг зөрчлийн золиос. Тэрээр нэг талаас эмгэнэлт цаг үеийн цуст золиос, нөгөө талаас түүхэн цаг үед тодорсон баатар. Цөөхөн хүн амтай Монгол улсын эрчүүдийн тав тутмын нэгийг егүүтгэсэн аюумшигт хядлагын шийдвэрлэх биш гэхэд голлох үүргийг гүйцэтгэсэн түүнийг яаж ч өмөөрөөд зөвтгөх аргагүй. Гэхдээ тусгаар тогтносон бүрэн эрхт Монгол улсыг байгуулахад шийдвэрлэх биш гэхэд голлох үүрэг гүйцэтгэсэн түүний түүхэн гавъяаг яаж ч харлуулаад баллуурдаж чадахгүй. Чойбалсан бол ял, гавъяа хоёроо хойч үедээ үлдээсэн түүхэн хүн.

Хорлоогийн Чойбалсан

Хорлоогийн Чойбалсан
Хорлоогийн Чойбалсан (Жамц эцгийн хүү боловч Хорлоо гэж эхийнхээ нэрээр овоглогджээ, төрөхдөө Дугар гэсэн нэртэй байсан, 1895 оны 2 сарын 8 — 1952 оны 1 сарын 26) 1930-аад оноос нас барах хүртлээ Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсыг удирдаж байлаа. Х.Чойбалсан олон хүнийг хэлмэгдүүлэн алсан, Монгол улсын тусгаар тогтнолыг олон улсад хүлээн зөвшөөрүүлсэн гээд гай гавьяа ихтэй хүн байв.

More 2693 0

Category: Маршалын булан, Улс төрч, Улс төрч, Фото мэдээ

Ардын Хувьсгалын анхны долоо

Posted By: adminon: May 19, 2014In: DesignNo Comments

{short-story limit="150"}... Дэлгэрэнгүй

Ардын Хувьсгалын анхны долоо

Author: tonshuul on 2017/04/22, 19:05 [rating-type-1]

[/rating-type-1] [rating-type-2]

[rating-plus][/rating-plus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

[/rating-type-2] [rating-type-3]

[rating-minus][/rating-minus]
- 0
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
[rating-plus][/rating-plus]

[/rating-type-3]

1921 оны Ардын хувьсгалын анхны долоо буюу Догсомын Бодоо, Солийн Данзан, Дамдины Сүхбаатар, Дамбын Чагдаржав, Дансранбилэгийн Догсом, Хорлоогийн Чойбалсан, Д.Лосол нар нь 1919 онд байгуулагдсан Консулын ба Зүүн хүрээний нууц бүлгэмүүдийн гишүүд байсан ба 1920 оны 7-р сард Зөвлөлт Орос Улсаас тусламж хүсэхээр эдгээр долоон хүн ээлж дараалан явцгааж байжээ. Ардын хувьсгал ялсны дараа Ардын засгийн газрын бүрэлдэхүүнд орж ажиллацгаасан байна. 1923 онд нас барсан Сүхбаатар, төр засгийн эрх мэдлийг гартаа авсан Чойбалсан нараас бусад нь улс төрийн хилс хэрэгт хэлмэгджээ.

More 1590 0

Category: Маршалын булан, Хүмүүс

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10